Umiejscowienie ciąży ektopowej

Większość ciąż ektopowych lokalizuje się w jajowodzie. Ciąże zagnieżdżone w innym miejscu niż jajowód wiążą się z dużo większym ryzykiem powikłań, głownie krwotoków, a także większą śmiertelnością ciężarnych. Dotyczy to ciąż, gdzie jajo płodowe zagnieździło się szyjce macicy, jamie brzusznej czy jajniku.

Czynniki ryzyka wystąpienia ciąży ektopowej

U większości kobiet, które dotknął problem ciąży pozamacicznej niestety nie udaje się ustalić przyczyny jej wystąpienia. Czynniki ryzyka są związane z zaburzeniem funkcji jajowodu i uniemożliwieniem prawidłowego transportu jaja płodowego z bańki jajowodu, gdzie dochodzi do zapłodnienia do jamy macicy, gdzie zarodek powinien zaimplantować się w błonie śluzowej, czyli endometrium. Główną przyczyną zaburzeń drożności jajowodów są zrosty, które stanowią powikłanie pooperacyjne, głównie operacji na jajowodach. Wśród innych wymienia się stan po przebytych zapaleniach miednicy mniejszej, spowodowanych zwłaszcza bakterią Chlamydia trachomatis, która jest obecnie najczęstszym drobnoustrojem przenoszonym drogą płciową. Ciąża ektopowa występuję częściej po zastosowaniu technik wspomaganego rozrodu. Nieznana jest jednak przyczyna tego zjawiska. Niestety wystąpienie ciąży pozamacicznej, wiąże się z istotnym ryzkiem kolejnego takiego epizodu w przyszłości.

Objawy ciąży ektopowej

Wczesna diagnostyka ciąży ektopowej jest niezwykle trudna z powodu braku charakterystycznych objawów. Może nim być ból brzucha lub skąpe krwawienie, które pacjentka nieświadoma bycia w ciąży, może pomylić z miesiączką. Z drugiej strony pierwszym objawem jest czasem masywny krwotok, który prowadzi do wstrząsu hipowolemicznego*, a nawet śmierci. Może to być krwotok z dróg rodnych, ale także do jamy brzusznej, gdzie dominują objawy wstrząsu, czyli bladość, poty i przyspieszenie czynności serca.

Metody diagnostyczne

Podstawową metodą diagnostyczną ciąży ektopowej jest pomiar stężenia hormonu – gonadotropiny kosmówkowej (β-HCG), produkowanej na początku ciąży przez sam zarodek. Niska jego wartość (ujemny wynik) świadczy o braku nie tylko ciąży ektopowej, ale też samej ciąży, bo pomiar tego wskaźnika jest wykorzystywany w testach ciążowych. W prawidłowej wczesnej ciąży, gdzie doszło do implantacji zarodka w endometrium, poziom β-HCG podwaja się co 48 godzin. W ciąży ektopowej wzrost ten jest z reguły dużo wolniejszy.

W diagnostyce stosuje się także badanie ultrasonograficzne (USG), które ma na celu uwidocznienie pęcherzyka ciążowego, a w późniejszym etapie także echa zarodka w jamie macicy, a w przypadku ciąży ektopowej w jajowodzie czy jajniku. Przy stężeniu β-HCG na poziomie około 1500 mIU/ml, pęcherzyk ciążowy powinien być uwidoczniony w jamie macicy za pomocą badania USG dopochwowego. Jego brak powinien nasunąć podejrzenie ciąży wielopłodowej (przy takim niskim stężeniu hormonu, pęcherzyki mogą być jeszcze niewidoczne) lub ciąży pozamacicznej. Wówczas trzeba dokładnie poszukać poza jamą macicy zmiany, która może odpowiadać ciąży ektopowej.

fot. shutterstock

Warto pamiętać, że uwidocznienie pęcherzyka ciążowego, nie wyklucza ciąży ektopowej. Istnieje bowiem ciąża heterotopowa, w której jedno jajo płodowe zlokalizowane jest w jamie macicy, a drugie poza nią.

W wątpliwych przypadkach kolejnym badaniem diagnostycznym jest laparoskopia, czyli wziernikowanie jamy otrzewnej. W ciąży ektopowej można uwidocznić w ten sposób rozdęcie jajowodu i zasinienie jego ścian. Rozmiar rozdęcia zależ od zaawansowania ciąży.