Tokofobia jako zaburzenie lękowe

Tokofobia jest zaliczana do zaburzeń lękowych. Jednak konkretne kryteria diagnostyczne, potrzebne do zdiagnozowania tego zaburzenia, nie zostały jeszcze określone. Wśród rodzajów panicznego lęku przed porodem, możemy wyróżnić: tokofobię pierwotną (u kobiet rodzących po raz pierwszy) oraz tokofobię wtórną (występującą jako następstwo traumatycznego przebiegu poprzedniego porodu). Lęk przed porodem, pojawiający się w czasie ciąży, nie jest stały. Jego poziom wzrasta szczególnie w trzecim trymestrze. Organizm ciężarnej dąży jednak do zachowania homeostazy. Wyniki badań wykazały, że pomimo wzrostu poziomu lęku, poziom hormonów towarzyszących reakcji stresowej, nie uległ podwyższeniu. Strach ten nie ma również wpływu na funkcjonowanie układu krążenia. Dane te są istotne ze względu na rozwój neurobehawioralny dziecka.

Źródła oraz symptomy lęku

Występowanie tokofobii może być uwarunkowane wieloma czynnikami. Wśród nich warto wspomnieć o obniżonym progu wrażliwości na ból oraz niskim poczuciu własnej wartości. Występowanie tego zaburzenia częściej zaobserwowano u kobiet młodszych, znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej lub niżej wykształconych. Do szczególnej grupy ryzyka należą również kobiety, które doświadczyły przemocy fizycznej lub seksualnej. Szczególną rolę odgrywa także przekaz społeczny. Często jedynym źródłem wiedzy o porodzie, są przerażające relacje znajomych kobiet lub nawet własnych matek.
Źródłami lęku są najczęściej:

• ból,
• utrata kontroli,
• brak sił,
• śmierć własna lub dziecka,
• strach przed urodzeniem dziecka z upośledzeniem fizycznym lub psychicznym oraz
• brak zaufania do zespołu świadczącego opiekę medyczną.

Pomimo braku kryteriów diagnostycznych, można wyróżnić symptomy towarzyszące większości przypadków. Są to:

• nawracające koszmary senne,
• ciągły niepokój,
• dysfunkcja zawodowa,
• trudności w codziennym funkcjonowaniu, a także
• objawy psychosomatyczne: bóle brzucha i wymioty (występujące częściej niż w przypadku kobiet zdrowych).
   

fot. pantherstock

Symptomami mogą być również specyficzne grupy zachowań, takie jak:

• opóźnianie decyzji lub całkowita rezygnacja z bycia mamą,
• stosowanie kilku metod antykoncepcji jednocześnie,    
• całkowita rezygnacja ze współżycia seksualnego, aż do momentu otrzymania zapewnienia o możliwości wykonania cięcia cesarskiego, a nawet prośba o wazektomię i sterylizację.