Spis treści:

1. Wazektomia – czym jest i jak przebiega?
2. Wazektomia – możliwe powikłania
3. Wazektomia – dla kogo?
4. Wazektomia – podsumowanie

Zabieg wazektomii zaliczany jest do najwygodniejszych, najłatwiejszych, a także najskuteczniejszych (99,9%) metod antykoncepcji u mężczyzn. Procedura ta cieszy się popularnością zarówno w USA, jak i Europie. W Polsce zabieg wazektomii wykonuje się dopiero od kilkunastu lat.

Ważne! Wazektomia nie jest sterylizacją – nie skutkuje trwałą niepłodnością. Efekty zabiegu można w większości przypadków odwrócić poprzez przeprowadzenie rewazektomii.

Wazektomia – czym jest i jak przebiega?

Wazektomia to urologiczny, mikrochirurgiczny zabieg, polegający na przecięciu, a następnie na podwiązaniu nasieniowodów. Efektem chirurgicznej ingerencji jest niemożność przedostania się plemników do ejakulatu. Jądra nadal wytwarzają nasienie, które jest resorbowane w najądrzach. Plemniki są wchłaniane przez organizm bez żadnych skutków ubocznych.

Ważne! Po zabiegu wazektomii mężczyzna może normalnie współżyć i doświadczać orgazmów z tą różnicą, że jego ejakulat nie zawiera już plemników.

Uniedrożnienie nasieniowodów następuje przy pomocy różnych metod:

• zawiązuje się nićmi jeden bądź oba końce nasieniowodów, zaciska się końce klamrami, następnie poddaje się wycięciu fragment nasieniowodu lub zamyka elektrokoagulacją,
• przecina się nasieniowody i obszywa lub koaguluje końce (metoda ta jest mikroinwazyjna i nie wymaga zakładania szwów).

Wykorzystuje się dwie techniki zabiegowe: są to cięcie chirurgiczne lub rozwarstwienie skóry moszny nad nasieniowodem (technika WBS). Po przecięciu bądź rozwarstwieniu skóry i procedurze wypreparowania nasieniowodu zakłada się następnie podwiązki oraz wycina fragment nasieniowodu. Zabieg kończy się mikrokoagulacją ujść nasieniowodów. 

Zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym i jest prawie bezbolesny. Trwa 15-30 minut. Pacjent nie musi pozostawać w szpitalu, jeszcze tego samego dnia może wrócić do domu.

Przez tydzień po operacji należy unikać wysiłku fizycznego. Możliwy jest odczuwalny niewielki ból. Stosunki seksualne zabronione są do czasu wygojenia się rany (od 4 dni do 2 tygodni). Oczyszczanie nasieniowodów z plemników następuje w ciągu 3 miesięcy (bądź 20 ejakulacji). W tym czasie wskazana jest ostrożność podczas 2 pierwszych cykli partnerki.

Pomimo upływu wspomnianego czasu 3 miesięcy plemniki mogą pojawić się w ejakulacie, w takim przypadku należy wykonać kolejne badanie morfologiczne nasienia na obecność plemników po 5-6 miesiącach od przeprowadzenia zabiegu. Po 6 miesiącach 100% wyników jest ujemnych, co oznacza brak plemników.

Ważne! U pacjentów z obecnymi ruchliwymi plemnikami po 6 miesiącach od zabiegu zalecana jest ponowna wazektomia.

W sporadycznych przypadkach dochodzi do rekanalizacji nasieniowodów, czyli samoistnego udrożnienia nasieniowodów, a tym samym odzyskania płodności. To dowodzi, że nie jest to w 100% skuteczna metoda antykoncepcji

Zabieg wazektomii nie ma żadnego wpływu na zachowania seksualne (erekcję, orgazm, ejakulację). Plemniki stanowią tylko niewielką część składu nasienia. Obecne we krwi męskie hormony nie ulegają zmianie.

Wazektomia – czym jest? fot. panthermedia

Wazektomia – możliwe powikłania

Ryzyko wystąpienia powikłań jest niskie, występują one rzadko. Jednakże, jak przy każdej procedurze operacyjnej, ewentualne powikłania pozabiegowe mogą mieć miejsce i przed poddaniem się zabiegowi należy zdawać sobie z tego sprawę. Powikłania dzielą się na nastepujące.

Wczesne:

• przemijające zasinienie,
• miejscowa infekcja,
• niewielki ból, kłucie w okolicy najądrza,
• czasowy obrzęk wywołany nagromadzeniem płynów tkankowych.

Późne:

• późna rekanalizacja, czyli odtworzenie ciągłości nasieniowodu (dotyczy ok. 0,2% przypadków),
• sperm granuloma, tzw. ziarniak spermy (dotyczy 1/500 przypadków).

Odległe:

• wytworzenie w organizmie przeciwciał antyplemnikowych w odpowiedzi na wtórną resorpcję plemników. Powikłanie to według różnych badań oceniane jest na poziomie 5%.

Wazektomia – dla kogo?

Najlepszymi kandydatami do zabiegu wazektomii są mężczyźni:

• po 45. roku życia,
• pozostający w stałych związkach,
• posiadający już dzieci,
• których partnerki chorują na poważną chorobę, w której zajście w ciążę może skutkować zagrożeniem zdrowia lub życia,
• pozostający w związkach, w których jeden z partnerów jest nosicielem dziedzicznej choroby genetycznej.

Mężczyzna decydujący się na zabieg tego rodzaju musi mieć pełną świadomość konsekwencji, jakie się z tym krokiem wiążą. Pomimo tego, że zabieg jest odwracalny w 30-90% przypadków i poprzez wykonanie rewazektomii można ponownie udrożnić nasieniowody, nie zawsze tak się dzieje.

Ważne! Skuteczność zabiegu systematycznie spada do 30% w 15. roku od wykonania wazektomii.

Może dojść do sytuacji, gdy zabieg rewazektomii nie będzie możliwy. Jest tak w przypadku, gdy od strony jądra brakuje obecności nasienia w nasieniowodzie. Przyczyną są najprawdopodobniej powstałe zrosty w nasieniowodzie i w związku z tym zablokowanie wypływu nasienia do jądra. Wtedy przeprowadzany jest zabieg vasoepididymostomii, w którym dokonuje się kolejnego cięcia na mosznie i zespala nasieniowód bezpośrednio z najądrzem.

Ważne! W stosunku do rewazektomii vasoepididymostomia daje o wiele mniejsze szanse na uzyskanie dobrego nasienia i możliwość poczęcia potomstwa drogą naturalną. Skuteczność ocenia się na poziomie 45-60%.

Wazektomia – podsumowanie

Wazektomia jest zabiegiem bezpiecznym, ale trudnym do odwrócenia. Dlatego też powinnna być odradzana mężczyznom, którzy nie wiedzą, czy będą chcieli mieć potomstwo w przyszłości. W większości przypadków można przywrócić drożność nasieniowodów. Niestety nie jest tak zawsze. Należy zdawać sobie sprawę, że istnieje 10% ryzyka całkowitej utraty płodności. Bezdzietny mężczyzna, który mimo to chce poddać się wazektomii, powinien wcześniej oddać nasienie do banku spermy.