Zdecydowana większość ginekologów uważa, że suplementacja w ciąży jest bardzo istotna - witaminy, minerały i składniki odżywcze mają kluczowy wpływ na rozwój płodu. Przyszła mama powinna dostarczać organizmowi wyłącznie witaminy przepisane przez lekarza - są odpowiednio dobrane i nie ma ryzyka przedawkowania. Należy pamiętać, że większa ilość składników odżywczych może skutkować efektem odwrotnym i zaszkodzić dziecku.
Witamina ta ponadto wpływa na:
- rozwój intelektualny dziecka,
- podatność na infekcje,
- układ nerwowy.
Urodzenie dziecka z niedoborem witaminy D3 skutkuje w późniejszym okresie życia groźnymi następstwami m.in.
- słaba mineralizacja kości (m.in. rozwój krzywicy),
- zwiększenie ryzyka cukrzycy typu I,
- choroby autoimmunologiczne.
W Polsce niedobór witaminy D3 jest niemal powszechny. Z przeprowadzonych badań wynika, że występuje u niemal 100% ciężarnych oraz noworodków.
Ważne! Kobiety w ciąży powinny dostarczać organizmowi od II trymestru do końca ciąży 20 - 25 µg witaminy D3 na dobę.
IV. Jod
Od odpowiedniej ilości jodu zależy prawidłowe funkcjonowanie tarczycy - organu odpowiedzialnego za rozwój mózgu i kości dziecka. Niedobory tego pierwiastka są przyczyną:
- opóźnienia intelektualnego,
- nieprawidłowego rozwoju psychoruchowego.
Dla prawidłowego rozwoju dziecka w łonie matki istotny jest okres pierwszych 10 tygodni od momentu zapłodnienia - w tym czasie płód nie ma jeszcze wykształconej własnej tarczycy i musi pobierać hormon z organizmu matki. W tym okresie najintensywniej rozwijają się wszystkie narządy (m.in. mózg).
Ważne! Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca kobietom w ciąży spożywanie 150 µg jodu na dobę.
V. Żelazo
Niedobór tego pierwiastka jest dosyć często spotykany u kobiet w ciąży - prowadzi on do niedokrwistości. Skutki zbyt małej ilości żelaza w organizmie są poważne nie tylko w czasie ciąży, ale także w późniejszym okresie również dla dziecka (gorsze zdolności intelektualne).
Ważne! Suplementacja związkami żelaza powinna być prowadzona u kobiet przed koncepcją i następnie rozpoczęta ponownie po ukończeniu 8 tygodnia ciąży.
Suplementację tym pierwiastkiem zaleca się ciężarnym, u których istnieje ryzyko pojawienia się niedokrwistości (m.in. wegetarianki, kobiety z zaburzeniami wchłaniania).
Ważne! Amerykański Kongres Położnictwa i Ginekologii zaleca kobietom w ciąży dostarczanie organizmowi 27 miligramów żelaza dziennie.
Pierwiastki w ciąży
Istnieje spora grupa pierwiastków, które mają istotny wpływ na stan ciąży i rozwój płodu.
Cynk
Niedobór tego pierwiastka może mieć poważne konsekwencje m.in.
- ryzyko porodu przedwczesnego,
- niska masa urodzeniowa noworodka,
- powikłania w trakcie porodu (np. przedłużający się poród).
Miedź
Pierwiastek niezbędny w procesie produkcji krwinek czerwonych, metabolizmie tkanki nerwowej, łącznej oraz kostnej.
Ważne! Miedź jest ściśle związana z przemianą żelaza (konieczny do prawidłowego wchłaniania żelaza).
Niedobór miedzi prowadzi do wystąpienia niedokrwistości u ciężarnych, dzieci.
Magnez
Pierwiastek jest aktywatorem wielu układów enzymatycznych jak i przemian energetycznych w komórce. Wspomaga rozwój kości.
Wapń i fosfor
Podstawa struktur kości oraz zębów. Niedobór wapnia powoduje osteopenię oraz osteoporozę. Zapotrzebowanie kobiet na wapń wzrasta w II i III trymestrze ciąży, a także w okresie laktacji. Ryzyko wystąpienia niedoboru wapnia wzrasta u wieloródek.
Badania wykazały, że przyjmowanie wapnia w trakcie ciąży wpływa na obniżenie ciśnienia krwi oraz zmniejsza ryzyko przedwczesnego porodu.
Witaminy w ciąży
Witaminy ważne podczas ciąży to:
Witamina A
Jest antyoksydantem (przeciwdziała zaburzeniom procesów metabolicznych wywołanym przez wolne rodniki). Umożliwia prawidłową pracę siatkówki oka (niedobór może prowadzić do upośledzonej adaptacji oka do ciemności).
Witamina K
Składnik odżywczy, który współdziała z witaminą D. Przyczynia się do prawidłowej produkcji i krzepliwości krwi. Wspomaga utrzymanie zdrowych kości.
Witaminy z grupy B
Istotne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego (B6, B12), wspierają układ odpornościowy (B6, B12, kwas foliowy). Ponadto biorą udział w regulacji aktywności hormonalnej (m.in. łagodzą nudności w ciąży).
Witamina E
Jest antyoksydantem (zwalcza wolne rodniki). Niski poziom antyoksydantów prowadzi do pogorszenia stanu śródbłonka naczyń (m.in. ryzyko poronienia, uszkodzenia płodu).
Witamina C
Kwas askorbinowy jest niezbędny do prawidłowego przebiegu większości procesów metabolicznych. Witamina bierze udział w procesie wchłaniania żelaza w przewodzie pokarmowym.
Ważne! Suplementację kwasem askorbinowym zaleca się kobietom, u których pojawia się zwiększone ryzyko niedoboru (m.in. ciąża mnoga, cukrzyca w ciąży).
W przypadku, gdy wyniki badań przyszłej mamy są w normie, ponadto stosuje ona bardzo bogatą i różnorodną dietę - nie powinna przyjmować preparatów wielowitaminowych (kilkanaście bądź więcej składników).
Ważne! Dostarczanie organizmowi dużych dawek witamin w trakcie ciąży skutkuje urodzeniem dziecka o dużej wadze (ponad 4 kg). Dlatego nie powinno stosować się suplementów bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
Podsumowanie
Suplementy diety można przyjmować pod postacią tabletek, kapsułek bądź w formie płynnej. Zazwyczaj preparat przyjmuje się raz dziennie.
Ważne! Większość suplementów działa lepiej, gdy są przyjmowane na czczo i popijane są wodą.
Niektóre preparaty są źle tolerowane przez kobiety w ciąży, powodując (m.in. zaparcia, problemy żołądkowe). Należy poinformować o dolegliwościach lekarza, który dobierze odpowiednią dawkę.
Należy pamiętać, że będąc w ciąży wcale nie trzeba przyjmować wszystkich witamin i mikroelementów, jakie istnieją. W przypadku wystąpienia niedoboru jakiegoś składnika odżywczego - lekarz zaleca suplement indywidualnie.
Ważne! Dostarczanie organizmowi suplementów nie zwalnia ciężarnej z dbania o zdrową i zbilansowaną dietę.