Artykuł przedstawia najczęściej spotykane zagrożenia związane z dietą. Opisano w nim pokarmy zawierające substancje, których nadmierna ilość w organizmie może mieć negatywny wpływ na przebieg ciąży oraz zdrowie matki i płodu. Zawiera także informacje dotyczące możliwości zmniejszenia ryzyka szkodliwości tych pokarmów.
Kawa i herbata
Napoje te zawierają związki (kofeina, teina), których nadmierna podaż może mieć wpływ na powodzenie ciąży i zdrowie przyszłego dziecka. Ich nadmierna ilość może stać się przyczyną poronienia, przedwczesnego pęknięcia pęcherza płodowego, porodu przedwczesnego lub też niskiej masy urodzeniowej płodu. Kofeina, potęgując szkodliwe działanie niektórych substancji zawartych w innych produktach, w rezultacie może doprowadzić do powstania wad rozwojowych płodu. Nadmiar kofeiny może powodować zaburzenia czynności serca u noworodka, a nawet drgawki. Kofeina ma również działanie moczopędne, co może stać się przyczyną niedostatecznej ilości płynów w organizmie oraz doprowadzić do zaburzeń elektrolitowych. Dopuszczalne jest spożywanie do dwóch szklanek słabej kawy dziennie przyrządzanej w ekspresie. Ten sposób parzenia kawy usuwa z niej wiele szkodliwych składników. Mocną kawę można zastąpić kawą bezkofeinową oraz kawą zbożową. W czasie ciąży nie zaleca się picia dużej ilości mocnej herbaty. Można z powodzeniem zastąpić ją herbatkami owocowymi lub też ziołowymi.
Alkohol i napoje alkoholowe
Każda dawka alkoholu przyjęta przez kobietę ciężarną może niekorzystnie wpłynąć na płód. Nie ma znaczenia czy jest to alkohol zawarty w winie, piwie, czy też innych napojach, nawet tych oznaczonych jako bezalkoholowe, gdyż nie są one w pełni pozbawione alkoholu, lecz zawierają go w znikomych ilościach. W związku z tym w czasie ciąży należy unikać spożywania alkoholu. Alkohol przedostaje się poprzez łożysko do płodu i nie ulega metabolizmowi, ponieważ płód nie posiada odpowiednio wykształconych enzymów odpowiedzialnych za jego trawienie. Alkohol przyjmowany w czasie ciąży może spowodować skurcz naczyń pępowinowych, zaburzając przepływ składników odżywczych i tlenu do płodu, zwiększając ryzyko jego niedotlenienia i niedożywienia, co w konsekwencji może doprowadzić do niedorozwoju fizycznego i umysłowego u dzieci. Dzieci matek pijących duże ilości alkoholu w czasie ciąży częściej rodzą się przedwcześnie, z wadami rozwojowymi, a u noworodków obserwuje się objawy abstynencji alkoholowej. W wieku późniejszym dzieci wykazują zaburzenia rozwoju psychoruchowego, znaczną nadpobudliwość, jak również stwarzają trudności wychowawcze. Picie alkoholu w czasie ciąży zwiększa także ryzyko poronienia, porodu przedwczesnego czy też wewnątrzmacicznego obumarcia płodu.
W diecie każdego człowiek jest wiele pokarmów zawierających substancje stanowiące potencjalne zagrożenie dla zdrowia, lecz są one w tak znikomych ilościach, że nie należy się ich obawiać. Kobiety ciężarne powinny jednak uważać szczególnie, by nie przyjmować ich w nadmiernych ilościach. Nie oznacza to, iż należy całkowicie wyeliminować z diety produkty zawierające sztuczne składniki. W ten sposób trzeba by było wyrzec się wszystkiego, gdyż w każdym pokarmie można znaleźć coś, co zawiera takie substancje. Spożywanie pokarmów z umiarem i w odpowiednich proporcjach jest bezpieczne. Należy jednak pamiętać o tym, by starać się, aby w diecie znajdowały się pokarmy stanowiące najmniejsze zagrożenie i by była ona bardzo urozmaicona. Poza tym, poprzez częste mycie rąk, dokładne mycie owoców i warzyw oraz przestrzeganie zasad prawidłowego i higienicznego przygotowywania posiłków, polegającego na odpowiedniej obróbce termicznej czy przechowywaniu, możliwe jest zmniejszenie zagrożenia np. zakażenia drobnoustrojami. Komponując swoją dietę warto pamiętać o tym, iż beta-karoten zawarty przede wszystkim w zielonych oraz żółtych warzywach w dużym stopniu likwiduje ujemne skutki toksyn zawartych w pożywieniu. Podobne działanie ma także picie odpowiedniej ilości wody mineralnej, która wypłukuje z organizmu szkodliwe substancje.