Niepłodnością nazywamy stan, w którym kobieta nie zachodzi w ciążę po roku regularnego współżycia płciowego z przeciętną częstotliwością 3-4 stosunki na tydzień bez stosowania jakichkolwiek metod antykoncepcji. Niepłodność dotyczy 10-15% par, co oznacza, że w Polsce problem ten dotyczy około 1 miliona związków, z czego około 200000 szuka pomocy u specjalisty.
Niepłodność przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) jest traktowana jako choroba społeczna zawsze dwojga ludzi (pary). Wyróżnia się 2 rodzaje niepłodności: „sterilitas” – niemożność zajścia w ciążę oraz „infertilitas” – niemożność donoszenia ciąży. Ewidentny wpływ na płodność ma wiek kobiety – przyjmuje się, że po 40. roku życia tylko 10% kobiet zachowuje zdolność do rozrodu. Obecny model życia kobiety, w którym decyzja o ciąży jest odkładana do momentu osiągnięcia kariery, sprzyja tendencji zmniejszającej się płodności. Niemały wpływ na obniżenie zdolności rozrodczych ma także stresujący tryb życia, któremu towarzyszy nierzadko palenie papierosów oraz spożywanie alkoholu. W kwestii „męskiego czynnika” niepłodności środowisko i styl życia mają również niemały wpływ. Funkcję nabłonka plemnikotwórczego upośledzają czynniki chemiczne (ropa naftowa, lakiery, gazy spawalnicze czy pestycydy), fizyczne (pola elektromagnetyczne, wysoka temperatura) oraz jatrogenne (noszenie obcisłych spodni).
Stwierdzenie przyczyny niepłodności u danej pary jest niezmiernie trudne, bowiem jej przyczyny są bardzo zróżnicowane i nie zawsze jednoznaczne. Do najczęstszych jej przyczyn zalicza się zmniejszoną liczbę plemników, ich nieprawidłową ruchomość i niewłaściwą budowę, zaburzenia funkcji jajnika i patologie jajowodów.
Diagnostyka niepłodności obejmuje szczegółowo zebrany wywiad dotyczący ogólnego stanu zdrowia (wykluczenie chorób tarczycy, nadnerczy, cukrzycy), rytmu krwawień miesiączkowych i ewentualnych odchyleń, przebytych procesów zapalnych (głównie w obrębie jamy brzusznej i miednicy mniejszej), wcześniejszych interwencji chirurgicznych oraz dolegliwości bólowych podczas miesiączek i w czasie stosunków seksualnych. Niezmiernie ważne jest wykonanie badania nasienia, które pozwala na określenie liczby plemników w jednym ml, ich ruchomość i budowę. U kobiet wśród najbardziej pomocnych badań znajduje się histerosalpingografia – wizualizacja macicy oraz jajowodów, USG z użyciem sondy dopochwowej, badania hormonalne, immunologiczne, a u obojga partnerów badania bakteriologiczne oraz oczywiście genetyczne.
Z chwilą ustalenia rozpoznania dokonuje się wyboru sposobu leczenia, którym mogą być leczenie farmakologiczne i chirurgiczne.