Pojawienie się pierwszej miesiączki w nomenklaturze medycznej brzmi „menarche”. Jej wystąpienie waha się w dość szerokich granicach: od 10. do 16. roku życia i uzależnione jest od czynników genetycznych, środowiskowych oraz warunków bytowych. Pierwsze miesiączki są najczęściej bezowulacyjne i nieregularne, co jest fizjologicznym stanem, który nie powinien nas niepokoić.
Większość zaburzeń miesiączkowania u młodych dziewcząt może budzić niepokój, ale zazwyczaj nie wymaga włączenia specjalistycznego leczenia. Wśród najczęstszych dolegliwości, na które skarżą się młodociane pacjentki, znajdują się:
- nadmiernie obfite miesiączki (hypermenorrhoea): zdarzają się dość często, niekiedy będąc objawem endometriozy; w razie bardzo uporczywych krwawień skutkujących spadkiem hemoglobiny można zastosować gestageny oraz leki uszczelniające naczynia krwionośne,
- częste miesiączki (polymenorrhoea): jeśli występują zbyt często, zazwyczaj wiążą się z cyklami bezowulacyjnymi; leczenie nie jest zalecane, jeśli cykle nie trwają krócej niż 21 dni,
- brak miesiączkowania (amenorrhoea): by postawić to rozpoznanie, należy poddać się dokładnemu badaniu klinicznemu, następnie wykonać badania ultrasonograficzne narządów płciowych oraz badania hormonalne polegające na oznaczeniu stężenia estradiolu i prolaktyny, której to zbyt wysoki poziom najczęściej przyczynia się do braku miesiączki,
- rzadkie miesiączki (oligomenorrhoea): oznacza występowanie miesiączki co 34-60 dni lub rzadziej; w pierwszych 2 latach od wystąpienia pierwszej miesiączki jest stanem fizjologicznym,
- bolesne miesiączki (dysmenorrhoea): regularne i bolesne miesiączki występują u dziewcząt zazwyczaj około 2-3 lata od pierwszej miesiączki; głównymi objawami są bóle w odcinku krzyżowo- lędźwiowym kręgosłupa i miednicy mniejszej, nudności, wymioty, biegunka oraz bóle głowy; mogą występować bez uchwytnej przyczyny jako skutek wpływu genetycznego, ale niekiedy są objawem endometriozy czy polipów; w leczeniu można stosować leki rozkurczowe oraz uspokajające,
- zespół napięcia przedmiesiączkowego: ogólne i miejscowe dolegliwości występujące w drugiej fazie cyklu; głównymi jego objawami są wzmożona drażliwość, zmienność nastroju, uczucie napięcia, lęki, nudności, labilność emocjonalna, uczucie pełności i bólu w dole brzucha.
Jak widać, wystąpieniu miesiączki może towarzyszyć wiele niepokojących objawów, które w zdecydowanej większości okazują się stanem fizjologicznym. Należy jednak pamiętać, by zawsze podczas wizyty u lekarza informować o swoich niepokojach, by wykluczyć stany, które mogą wymagać włączenia leczenia.