Po owulacji pęknięty pęcherzyk Graffa przekształca się w ciałko żółte, którego komórki wytwarzają hormon zwany progesteronem. Progesteron przyczynia się do wystąpienia szeregu zmian w II połowie cyklu, które mają miejsce w macicy, gruczołach piersiowych czy pochwie, a jego zadaniem jest przygotować organizm do przyjęcia zapłodnionej komórki jajowej i rozwoju ciąży. Jeżeli do zapłodnienia nie dojdzie, poziom hormonu spada, co powoduje pojawienie się krwawienia miesiączkowego.

Pod wpływem wielu czynników przysadkowych, jajnikowych i endometrialnych może dojść do niedostatecznego wydzielania progesteronu, co z kolei skutkuje pojawieniem się wielu nieprawidłowości cyklu jak skrócenie fazy lutealnej lub też trudności w utrzymaniu ciąży. Skrócenie II fazy cyklu – trwa krócej niż 12 dni –  nasuwa podejrzenie niedomogi lutealnej. Najczęściej z tą patologią można się spotkać u pacjentek z:

• plamieniami przedmiesiączkowymi,
• niepłodnością,
• poronieniami nawykowymi,
• porodami przedwczesnymi,
• PCOS,
• hyperprolaktynemią i innymi schorzeniami.

Wiek kobiety też ma pewne znaczenie, częściej bowiem stwierdza się niedomogę lutealną u pacjentek po trzydziestym roku życia.

W przypadku nawykowych poronień lub innych objawów mogących wskazywać na niedostateczne wytwarzanie progesteronu, należy zwrócić się po poradę do lekarza. Konieczne będzie ustalenie poziomu progesteronu, jak również dokładna diagnostyka przyczyn nieprawidłowego wytwarzania tego hormonu. Ze względu na fakt, iż produkcja progesteronu występuje pulsacyjne, dokładne ustalenie jego poziomu jest bardzo trudne, w związku z czym, jeżeli tylko pojawiają się podejrzenia niedomogi, lekarz zleca uzupełnienie tego hormonu pomimo braku badań laboratoryjnych.

W niektórych przypadkach u kobiet w ciąży z epizodami plamień lub u kobiet w kolejnej ciąży z obciążonym wywiadem położniczym, najczęściej wymagane jest podawanie progesteronu pod postacią czopków dopochwowych, wstrzyknięć domięśniowych lub leków doustnych. Podawany jest on najczęściej do momentu przejęcia produkcji progesteronu przez łożysko, czyli około 8-10 tygodnia ciąży.

Kobietom planującym ciążę, u których podejrzewa się lub została stwierdzona niedomoga lutealna od początku II fazy cyklu zaleca się stosowanie odpowiednich dawek progesteronu, aby zapobiec ewentualny poronieniom wywołanym zbyt niskim jego poziomem. Progesteron albo jego pochodne są zwykle podawane, kobietom po zastosowaniu technik wspomaganego rozrodu, niezależnie od obecności lub braku cech poronienia zagrażającego.

Poziom progesteronu najlepiej wykonać pomiędzy 20.-22. dniem cyklu. Szczyt wydzielania progesteronu przypada natomiast na 7.-8. dzień po owulacji.