Parwowirus B19 jest jedynym obecnie znanym medycynie przedstawicielem swojego gatunku mającym jednoznacznie negatywny wpływ na organizm człowieka. Powodować może bowiem zapalenia stawów, zespół rękawiczek czy skarpetek, a także problemy hematologiczne. Szczególnie niebezpieczny jest dla kobiet ciężarnych, gdyż aż w 33% przypadków możliwa jest transmisja z matki na płód, który zainfekowany może wykazywać objawy uogólnionego obrzęku, wad wrodzonych czy nawet obumrzeć.
Spis treści:
Parwowirus B19 (B19V) jest jednym z najmniejszych wirusów, które są przyczyną zakażeń u ludzi. Szacunkowo określa się, że około 60% populacji przechodzi zakażenie tym wirusem z uwagi na fakt wykrywania swoistych dla niego przeciwciał we krwi. Co więcej wraz wiekiem populacji rośnie także liczba wykrywanych/ występujących zakażeń. Jednak równie często zakażenie obserwowane jest zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, choć w niektórych przypadkach zainfekowanie wirusem przebiega bezobjawowo. Parwowirus B19 może stanowić przyczynę wielu schorzeń, między innymi zapalenia stawów, rumienia zakaźnego, zespołu rękawiczek, skarpetek czy różnego rodzaju zaburzeń hematologicznych [1].
Parwowirus B19
Odkrycie parwowirusa przypada na rok 1974. Jak się okazuje, odkryty został przypadkowo podczas badań prowadzonych nad testami do wykrywania antygenów powierzchniowych wirusa zapalenia wątroby typu B. Kilka lat później parwowirus doczekał się opisu przez japońskich naukowców. Nazwa jaką obecnie operujemy oficjalnie została przyjęta w 1985 roku, a sam wirus zaklasyfikowany został do rodziny Parvoviriade. Na dzisiaj jest to jedyny znany medycynie przedstawiciel parwowirusów, który ma negatywne w skutkach oddziaływanie na ludzki organizm, a zakażenia nim powszechne są na całym świecie [2].
Objawy kliniczne
Okres wylęgania wirusa to czas od 4 do 14 dni, jednak należy mieć na uwadze, że w aż 25% przypadków zakażenia przebiega bezobjawowo, a w 50% przypadków objawy są bardzo skąpe i mają charakter paragpryowy. Najczęściej objawy obserwowane są u dzieci i pojawiają się pod postacią rumienia zakaźnego.
Sama choroba przebiega dwuetapowo: w pierwszym etapie mamy do czynienia właśnie z grypopodobnymi objawami, takimi jak bóle głowy, złe samopoczucie, stany podgorączkowe, problemy ze strony żołądka i jelit czy niedrożność nosa i górnych dróg oddechowych. Drugi etap to pojawienie się plamisto-grudkowej wysypki, która umiejscawia się symetrycznie na twarzy. Po około 4 dniach wysypka przenosi się także na tułów oraz ręce i nogi. Do cech charakterystycznych zalicza się pojawianie się zmian i ich zanikanie pod wpływem stresu, wysiłku czy zmian temperatury. U osoby dorosłej przebieg zakażenia zwykle jest ostrzejszy niż u dzieci, a głównym objawem jest zapalenia stawów: symetryczne o dużym nasileniu bólowym, które dotyka kolan, łokci, nadgarstka oraz stawów międzypaliczkowych [3].
Parwowirus B-19 a ciąża
Zakażenie parwowirusem jest szczególnie niebezpieczne dla kobiet ciężarnych. Głównym zagrożeniem jest ryzyko transmisji z matki na płód, do której dochodzi w około 33% przypadków. Płody, u których doszło do zainfekowania, mają zwykle dobre rokowania, jednak powikłaniem zakażenia może być poronienie, uogólniony obrzęk płodu lub zgon wewnątrzmaciczny. Znane są także przypadki wad wrodzonych u płodów, stąd u każdej kobiety ciężarnej, co do której zachodzi podejrzenie zakażenia, konieczne jest wykonanie testów na obecność przeciwciał IgM oraz IgG, skierowanych przeciwko wirusowi. Jeśli wyniki badań będą pozytywne, należy w odpowiednim ośrodku poddać przyszła mamę ścisłej obserwacji, a płód zbadać za pomocą badania USG [3].
Wady wrodzone
Samo teratogenne działanie parwowirusa nie ma bardzo dużego znaczenia dla płodu, jednak opisano w literaturze przypadki, kiedy doszło do uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, wad twarzoczaszki czy narządu wzroku [3].
Uogólniony obrzęk płodu
Parwowirus najczęściej wywołuje uogólniony obrzęk płodu, który to uważany jest za przyczynę zgonu w 27% przypadków wszystkich sytuacji pojawienia się obrzęku. Prowadzi on bowiem do niedokrwienia, niedotlenienia oraz do ciężkiej niedokrwistości, w następstwie czego dochodzi do niewydolności krążeniowej i ostatecznie do przesięku w jamie brzusznej. Inną przyczyną pojawienia się parwowirusowego uogólnionego obrzęku płodu może być zapalenie mięśnia sercowego, które również prowadzi do niewydolności i do pojawienia się obrzęku. Mechanizm ten opisywany jest podobnie do schematu przebiegu konfliktu serologicznego [3]. Obrzęk płodu pojawia się zwykle, gdy hematokryt zaczyna spadać poniżej 15%, co najczęściej stwierdzane jest w drugim trymestrze ciąży. W kontekście zakażeniu u matki objawy u płodu pojawiają się zwykle po 1. do aż 17 tygodni. Samo ryzyko pojawienia się obrzęku u płodu maleje w trzecim trymestrze ciąży, co prawdopodobnie związane jest z większą dojrzałością immunologiczną płodu [1].
