Kontrolne wizyty u ginekologa powinna odbywać każda kobieta, która rozpoczęła miesiączkować. Niestety, wiele kobiet zaniedbuje regularnych wizyt co często skutkuje późnym wykryciem schorzeń, które nie leczone mogą doprowadzić do problemów z płodnością. Wiele kobiet boryka się z torbielami jajników, które często rozwijają się bezobjawowo.
Spis treści:
- Układ rozrodczy
- Torbiele jajnika – co to takiego?
- Jakie objawy powinny zaniepokoić?
- Torbiel jajnika a ciąża
- Leczenie
- Profilaktyka – klucz do zdrowia
Układ rozrodczy
Kobiecy układ rozrodczy, zbudowany jest z narządów wewnętrznych ( jajowody, jajniki, macica, pochwa ) oraz zewnętrznych ( m.in. wzgórek łonowy, wargi sromowe większe, wargi sromowe mniejsze ). Dwa jajniki, umieszczone są na tylnej powierzchni więzadeł szerokich macicy. Jajniki swoim kształtem przypominają spłaszczone elipsy, zaś ich wielkość waha się w granicach 3 cm x 2 cm x 1 cm. Janiki pełnią niezwykle istotną rolę – ich zadaniem jest wytwarzanie komórek jajowych biorących udział w zapłodnieniu oraz w wytwarzaniu żeńskich hormonów płciowych – m.in. estrogenu i progesteronu. W jajnikach dojrzewają również pęcherzyki Graafa.
Torbiele jajnika – co to takiego?
Torbiele jajnika rozwijają się dość podstępnie – zazwyczaj nie dają żadnych niepokojących objawów, które skłoniłyby kobietę do udania się do lekarza. W literaturze medycznej opisano już blisko czterdzieści typów torbieli. Zazwyczaj, pacjentka dowiaduje się o zmianie na jajniku w trakcie rutynowej wizyty u lekarza ginekologa, po przeprowadzeniu badania USG. Na obrazie z badania ultrasonograficznego torbiele przypominają „bąble”, które wypełnione są płynem. W rzeczywistości torbiele mogą osiągać znaczne rozmiary, co może stwarzać zagrożenie dla zdrowia kobiety. Zmiany w obrębie jajnika mogą pojawiać się w każdym wieku, jednak najwięcej torbieli diagnozuje się u kobiet w wieku rozrodczym. W jajniku, w trakcie owulacji dochodzi do wzrostu pęcherzyka Graafa, który osiąga średnicę blisko trzech centymetrów. Pęcherzyk pęka a w konsekwencji – przekształca się w ciałko żółte, które w przypadku gdy nie dojdzie do zapłodnienia, obumiera. Niestety, zdarza się, że pęcherzyk Graafa rośnie i nie pęka, przekształca się w torbiel. Tego typu torbiel klasyfikowana jest jako zmiana czynnościowa, która nie przekształca się w zmianę nowotworową.
Kolejną grupą torbieli, które pojawiają się u kobiet są torbiele endometrialne, znane też jako czekoladowe. Tego typu torbiele wypełnione są krwią i dotykają kobiet, które cierpią na endometriozę. Endometrioza jest schorzeniem, polegającym na przemieszczaniu się błony śluzowej macicy – endometrium – poza jamę macicy. Co ważne, endometrium, które opuści jamę macicy zachowuje się w taki sam sposób jak typowe endometrium, co oznacza, że jest pod wpływem hormonów sterujących cyklem miesiączkowym. W związku z tym, również endometrium znajdujące się poza macicą łuszczy się, co skutkuje powstaniem zmian wypełnionych krwią. Kolejnym, bardzo groźnym rodzajem torbieli są zmiany nowotworowe. Torbiel o znamionach nowotworowych charakteryzuje się specyficznym wyglądem w badaniu ultrasonograficznym – ich powierzchnia wygląda na poszarpaną, nie równą, posiada liczne wypustki, zaś wnętrze może być przedzielone licznymi komorami, wypełnionymi zarówno płynem surowiczym jak i charakteryzujących się strukturą zbitą, litą. Torbiele nowotworowe charakteryzują się również silnym ukrwieniem, przez co rosną w stosunkowo szybkim tempie. Istnieją również torbiele znane jako dermatoidalne, charakteryzują się tym, że są wypełnione komórkami tłuszczowymi oraz komórkami tkanki kostnej, pochodzącej z nie rozwiniętego płodu. Zalicza się je do łagodnych zmian nowotworowych.
Torbiel jajnika, czy jest groźny?, fot. panthermedia
Jakie objawy powinny zaniepokoić?
Objawami, które wskazują, że dzieje się coś niedobrego są :
- Silne bóle brzucha,
- Nagły wzrost obwodu brzucha,
- Nie regularne krwawienia,
- Zaparcia,
- Wzdęcia,
- Częste oddawanie moczu,
- Omdlenia.
W przypadku wystąpienia któregokolwiek z objawów, należy skontaktować się z lekarzem ginekologiem.
Torbiel jajnika a ciąża
Torbiele zlokalizowane na jajniku zazwyczaj utrudniają zajście w ciążę. Problem jest znaczny zwłaszcza u kobiet cierpiących na zespół policystycznych jajników. Należy jednak pamiętać, że skutecznie dobrana forma leczenia podwyższa szanse zarówno na zajście w ciążę, jak i jej donoszenie i szczęśliwe rozwiązanie.
Leczenie
Metoda leczenia, którą dobiera lekarz ginekolog zależna jest przede wszystkim od typu torbieli, z jaką zmaga się pacjentka. Na wpływ metody leczenia, ma również wielkości zmiany oraz tempo jej wzrostu. Torbiele czynnościowe leczone są najczęściej przy użyciu terapii hormonalnej. Torbiele endometrialne usuwa się przede wszystkim operacyjnie, gdyż ryzyko pęknięcia torbieli wypełnionej krwią stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjentki. Torbiele dermatoidalne usuwa się operacyjnie. Torbiele o znamionach nowotworu również zaleca się wyciąć, jednak zanim się do tego przystąpi – bada się markery nowotworowe oraz przeprowadza konsultacje z lekarzem onkologiem. Markerami, które poleca się zbadać w takiej sytuacji są :
- Marker CA – 125 – glikoproteiny, która jest charakterystyczną cechą komórek nowotworowych, występuje na powierzchni zmienionych chorobowo komórek.
- Marker HE – 4- nowo odkryty marker, który służy diagnostyce raka jajnika.
- Badanie genetyczne wykrywające mutację genów MLH1 oraz genu MSH2.
Zmiany usuwane operacyjnie, poddaje się najczęściej zabiegowi laparoskopii – jest to najmniej inwazyjna metoda, która pozwala na stosunkowo skuteczne usunięcie zmiany bez konieczności rozcinania dużego fragmentu powłok brzusznych.
Profilaktyka – klucz do zdrowia
Bez profilaktycznych badań przeprowadzanych u lekarza ginekologa, ciężko będzie wykryć zmiany na wczesnym etapie rozwoju. Pamiętajmy, że wczesne wykrycie zmian – zarówno o charakterze kancerogennym jak i nie, daje szansę na wyleczenie. Przynajmniej raz w roku odwiedź swojego lekarza ginekologa.
