Zapewne nie jedna ciężarna czytała bądź słyszała o tzw. stanie przedrzucawkowym, który stanowi zagrożenie dla matki i dziecka. Czym jest stan przedrzucawkowy? Co go powoduje? Jakie symptomy powinny zaniepokoić ciężarną? Zachęcamy do lektury.
Spis treści:
- Co powoduje stan przedrzucawkowy?
- Jakie objawy daje stan przedrzucawkowy?
- Jak stan przedrzucawkowy wpływa na zdrowie ciężarnej i dziecka?
- Profilaktyka preeklampsji
Stan przedrzucawkowy znany jest również pod drugą nazwą – preeklampsji. Napad drgawek dotyka około 1% pacjentek, u których zdiagnozowano preeklampsję. Co roku, na świecie umiera blisko 500 000 ciężarnych, na skutek powikłań związanych z ciążą, porodem, połogiem, zaś blisko 10% tej puli stanowią ofiary rzucawki. Stąd niezwykle ważne jest rozpoznanie stanu który sugeruje, że rzucawka może wystąpić. Stan przedrzucawkowy w ciąży nadal uważany jest za jedną z zagadek współczesnej medycyny, którą niezwykle ciężko rozwikłać i jednoznacznie określić, co ją wywołało.
Szacuje się, że preeklampsja dotyka blisko 5% ogółu ciężarnych. Niewiele? Nic bardziej mylnego. Pięć procent wszystkich ciężarnych to potężna liczba, świadcząca, jak wiele kobiet cierpi na to schorzenie.
Co powoduje stan przedrzucawkowy?
Na chwilę obecną, badania naukowe nadal nie dają jednoznacznej odpowiedzi, jakie czynniki w stu procentach wpływają na powstanie stanu przedrzucawkowego. Aktualnie, lekarze i naukowcy uznają, że kryteriami rozpoznania zbliżającego się zagrożenia związanego z pojawieniem się stanu przedrzucawkowego są:
- Podwyższone ciśnienie tętnicze krwi ( powyżej 140 / 90 mmHg ) zdiagnozowane minimum dwukrotnie, przy czym pierwszy raz po dwudziestym tygodniu ciąży,
- Dobowa utrata białka z moczem, sięgająca wartości powyżej 300 mg.
Lekarze wyróżniają dwie postaci stanu przedrzucawkowego – łagodną oraz ciężką. U kobiet, u których zdiagnozowano ciężką postać preeklampsji, diagnozuje się częstsze występowanie powikłań takich jak rzucawka, uszkodzenie wątroby i nerek ciężarnej, zahamowanie wzrostu płodu znane jako IUGR, niedotlenienie płodu czy wreszcie śmierć płodu.
U kobiet cierpiących na łagodną postać preeklampsji, powikłania występują sporadycznie.
W ostatnich latach, naukowcy skłaniają się do nowego podziału stanu przedrzucawkowego – proponują wyróżnienie postaci matczynej, płodowej i mieszanej. W przypadku postaci matczynej, mamy do czynienia z ciężarnymi, u których wystąpiły tzw. czynniki ryzyka, które w znacznym stopniu podwyższyły ryzyko zachorowania. Do czynników ryzyka zalicza się m.in.:
- Insulinooporność,
- Otyłość,
- Cukrzycę,
- Nadciśnienie,
- Hiperlipidemię.
Postać płodowa stanu przedrzucawkowego, dotyczy przede wszystkim kobiet, które są w ciąży pierwszy raz oraz posiadają prawidłowy indeks masy ciała BMI. Naukowcy przypuszczają, że u tej grupy pacjentek, winę ze powstanie preeklampsji ponosi nieprawidłowy proces wytwarzania krążenia między macicą a rozwijającym się łożyskiem. Cechą charakterystyczną tej postaci stanu przedrzucawkowego, są schorzenia, pojawiające się na skutek zaburzeń krążenia. Postać mieszana stanu przedrzucawkowego, wg naukowców ma łączyć ze sobą niektóre elementy postaci płodowej oraz matczynej, opisane powyżej. Wielu lekarzy zaznacza, że ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego jest wyższe u kobiet, które w poprzedniej ciąży dotknęła preeklampsja bądź wystąpiła w najbliższej rodzinie. Szczególną opieką należy obdarzyć również kobiety w ciąży mnogiej bądź u których występuje wielowodzie – u tych pacjentek preeklampsja pojawia się częściej.
Jakie objawy daje stan przedrzucawkowy?
Pierwszym, niepokojącym objawem powinno być zdiagnozowane po 20 tygodniu ciąży nadciśnienie tętnicze. Kolejnym, niepokojącym objawem jest białkomocz, czyli podwyższone stężenie białka w moczu, zebranym w tzw. dobowej zbiórce moczu. Dodatkowo, u pacjentek cierpiących na preeklampsję pojawiają się silne bóle głowy, zawroty, bóle nadbrzusza, zaburzenia widzenia. W badaniu krwi stwierdza się małopłytkowość oraz wzrost aktywności enzymów wątrobowych. Pojawienie się drgawek świadczy, że mamy do czynienia już nie ze stanem przedrzucawkowym, a bardzo groźną dla życia rzucawką.
Jak stan przedrzucawkowy wpływa na zdrowie ciężarnej i dziecka?
Należy zdawać sobie sprawę, że pojawienie się preeklampsji może powodować szereg powikłań, które będą mogły mieć wpływ na zdrowie i życie zarówno matki, jak i dziecka. Powikłania mogą dotyczyć zaburzeń funkcjonowania wątroby, nerek, problemów z oczami. Zaburzona zostaje praca układu nerwowego, oddechowego, sercowo – naczyniowego. W przypadku dziecka, wystąpienie preeklampsji może prowadzić do wielu poważnych zaburzeń jak zahamowania wzrostu, niedotlenienia a nawet śmierci.
Profilaktyka preeklampsji
W czasie regularnych wizyt u ginekologa prowadzącego ciążę, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia, lekarz zobowiązany jest do kontrolowania ciśnienia krwi pacjentki. W przypadku, gdy lekarz stwierdzi zagrożenie stanem przedrzucawkowym, wystawi odpowiednie skierowanie do szpitala, gdzie ciężarna zostaje poddana szeregowi badań i – co najważniejsze – obserwacji. Jest to bardzo ważne, ponieważ w sytuacji nagłego zagrożenia zdrowia lub życia matki i / lub dziecka możliwie jest udzielenie natychmiastowej pomocy. Pacjentka powinna liczyć się z koniecznością szybszego zakończenia ciąży przez cesarskie cięcie. Co istotne, po porodzie pacjentka nadal będzie poddana obserwacji, ponieważ nawet po porodzie, istnieje ryzyko pojawienia się rzucawki.
W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów, sugerujących możliwość pojawienia się stanu przedrzucawkowego – nie czekaj! Natychmiast wzywaj karetkę! Jeśli jesteś w ciąży, czujesz, że Twoje serce bije szybciej, nie możesz złapać tchu, twardnieje Ci brzuch, masz silne bóle głowy i problemy ze wzrokiem – nie ryzykuj. Wezwij pomoc. Pamiętaj – liczy się każda minuta!
