Rozpoznanie ciąży stawiane jest na podstawie pewnych objawów, w tym między innymi uwidocznienie zarodka w jamie macicy i wysłuchanie czynności serca. Ustalenie zaawansowania ciąży i terminu porodu jest ważne dla odpowiedniego zaplanowania opieki nad ciężarną i dzieckiem.
Wyróżnia się trzy grupy objawów, na podstawie których można rozpoznać ciążę. Wymienia się tu objawy pewne, prawdopodobne i przypuszczalne.
Wśród objawów przypuszczalnych i prawdopodobnych wymienia się między innymi brak miesiączki, nudności/wymioty, zmiany w obrębie szyjki macicy, dodatni wynik próby ciążowej.
Natomiast do rozpoznania ciąży upoważnia stwierdzenie pewnych objawów, czyli:
- wysłuchanie czynności serca płodu,
- wyczucie ruchów płodu,
- wizualizacja płodu w badaniu ultrasonograficznym – zarodek zaczyna być widoczny 5 tygodni po pierwszym dniu ostatniej miesiączki lub 3 tygodnie po zapłodnieniu.
Dokładna ocena wieku ciążowego ma duże znaczenie nad zaplanowaniem właściwej opieki nad kobietą ciężarną, umożliwia ocenę zagrożenia porodem przedwczesnym. Ponadto jest to przydatne do ustalenia przewidywanego terminu porodu.
Wiek ciążowy ustala się, licząc czas od pierwszego dnia ostatniej miesiączki, prawidłowo czas trwania ciąży to 280 dni (zakładając, że cykl miesiączkowy ma 28 dni). Do ustalenia terminu porodu służy między innymi reguła Neagelego, wylicza się go odejmując 3 miesiące od daty pierwszego dnia ostatniej miesiączki, a następnie dodając 7 dni i jeden rok. Należy jednak pamiętać, że jest to data orientacyjna, około 5 % dzieci rodzi się w dniu ustalonym na podstawie tej metody, pozostałe 90% w ciągu dwóch tygodni przed lub po tym terminie. Inne metody uwzględniają również czas zapłodnienia.
Najbardziej dokładny dla ustalenia wieku ciążowego jest pomiar w trakcie badania uktrasonograficznego: CRL-długość ciemieniowo-siedzeniowa, BPD-dwuciemieniowy wymiar główki, pomiary te dokonywane są zwykle około 10 tygodnia ciąży. W drugiej połowie ciąży mierzy się długość kości udowej.
