Spis treści:

1. Gonadotropina kosmówkowa
2. Przykładowe normy
3. Ważniejsze od bezwzględnych wartości HCG są przyrosty jego stężenia w czasie!
4. HCG i USG

Niepłodność to nie tylko brak ciąży ale również niemożność jej donoszenia oraz wystapienie ciąży pozamacicznej. Dlatego w niektórych przypadkach istotne jest uważne monitorowanie wczesnych etapów ciąży. Autorka wyraża nadzieję, że artykuł posłuży także wszystkim tym dla których droga przez niepłodność się skończyła, ale towarzyszy im niepokój o stan długo wyczekanej, z wysiłkiem uzyskanej ciąży i szukają potwierdzenia, że rozwija się ona prawidłowo.  

Gonadotropina kosmówkowa

Jest hormonem produkowanym przez kosmówkę łożyska. Składa się z dwóch podjednostek alfa i beta. Podjednostka alfa jest wspólna dla HCG, TSH i LH, podjednostka beta jest charakterystyczna dla HCG. Gonadotropina kosmówkowa podtrzymuje czynność ciałka żółtego we wczesnej ciąży (do 8-10 tygodnia). Jeśli dochodzi do implantacji zapłodnionej komórki jajowej, a odbywa się to między 6 a 8 dniem po owulacji, to 48 godzin później we krwi pojawia się wykrywalne stężenie HCG (> 1 mIU/ml). Ale ponieważ wiele zarodków jest wadliwych genetycznie (niektórzy uważają, że nawet 50 % z nich) i często dochodzi, do „mikroporonień” to dopiero wynik > 5 mIU/ml (dla niektórych > 25 mIU/ml) oznacza ciążę. HCG jest także wykrywalne w moczu i tę właściwość wykorzystują domowe testy ciążowe.

Poziom HCG osiąga swój szczyt w 8-10 tygodniu ciąży, następnie jego poziom obniża się i taki pozostaje do końca ciąży.

U kobiet, które otrzymały w cyklu poprzedzającym ciążę preparaty zawierające HCG wykrywalne stężenia tego hormonu utrzymują się przez 5 do 14 dni zależnie od zastosowanej dawki i indywidualnej reakcji organizmu (średnio jest to 10 dni).

Normy wartości HCG w zależności od wieku ciążowego liczonego od pierwszego dnia ostatniej miesiączki są bardzo szerokie.

Przykładowe normy

Tygodnie ciąży	poziom beta hcg
3	5-50 mIU/ml
4	5-430 mIU/ml
5	19-7340 mIU/ml
6	1000-56000 mIU/ml

Bardziej precyzyjne zakresy norm można uzyskać jeśli jest znany termin owulacji.

Przykładowe wartości stężenia HCG:

• 3 tydzien - 5 - 50
• 4 tydzien - 3 - 426
• 5 tydzien - 19 - 7.340
• 6 tydzien - 1.080 - 56.500
• 7-8 tydzien - 7.650 - 229.000
• 9-12 tydzien - 25.700 - 288.000
• 13-16 tydzien - 13.300 - 254.000
• 17-24 tydzien - 4.060 - 165.400
• 25-40 tydzien - 3.640 - 117.000  

Ważniejsze od bezwzględnych wartości HCG są przyrosty jego stężenia w czasie!

W prawidłowej ciąży poziom HCG wzrasta przynajmniej o 66% w ciągu 48 godzin i o 114% w ciągu 72 godzin. Im ciąża starsza tym wzrost stężenia HCG wolniejszy i w przedziale 1200 mIU/ml-6000 mIU/ml poziom HCG podwaja się średnio w czasie 96 godzin (4 dni), a dla stężeń przekraczających 6000 mIU/ml ten czas może być jeszcze dłuższy. Przy HCG przekraczającym 6000 mIU/ml lepszą informację o stanie i umiejscowieniu ciąży daje USG. Wartości nieprawidłowe nasuwają podejrzenie poronienia lub ciąży ektopowej (przyrost jest wolniejszy od prawidłowego). Możliwy jest jednak chwilowy spadek stężenia HCG w przypadku, gdy w macicy, zagnieździły się przynajmniej dwa zarodki (co zdarza się przy mnogiej owulacji lub po zabiegach IVF) w chwili, kiedy jeden z nich obumiera. Nie ma to w tym wypadku wpływu na pomyślny przebieg ciąży.

Wskazaniem do badania HCG jest także monitorowanie skuteczności leczenia ciąży pozamacicznej metotreksatem oraz nadzór prowadzony po leczeniu zaśniadu groniastego lub nowotworów kosmówki.

Uwagi:

1. We wczesnej ciąży za przyczyną wzrastającego poziomu stężenia HCG nagłemu pogorszeniu ulegają objawy zespołu hiperstymulacji jajników.
2. Ze względu na stymulujące funkcje ciałka żółtego właściwości HCG, zawierające je leki stosowane są w celu korekcji zaburzeń fazy lutealnej i podtrzymania ciąży. Jest to alternatywa dla suplementacji progesteronem.
3. Ze względu na podobieństwo HCG do LH leki zawierające HCG są wykorzystywane w zastępstwie LH w celu sztucznego wywołania pęknięcia pęcherzyka.

HCG i USG

U kobiety z 28 dniowymi cyklami miesiączkowymi pęcherzyk ciążowy jest najwcześniej widoczny w USG dopochwowym w 32 dniu cyklu, przy poziomie HCG większym od 1000 mIU/ml (najwcześniej przy stężeniu 500 mIU/ml)

Średnica pęcherzyka powiększa się średnio o 1 mm na dobę (przynajmniej o 0,6 mm). Echo zarodka najczęściej widać w pęcherzyku o średnicy 10-25 mm.

Za patologią może przemawiać:

• Brak pęcherzyka ciążowego przy HCG >= 1500 mIU/ml (Uwaga! W ciąży ektopowej może występować tzw. pseudo-pęcherzyk).
• Brak echa zarodka przy pęcherzyku o średnicy powyżej 25 mm.