Obecne zmiany w stylu życia doprowadzają często do powstawania zaburzeń związanych z odżywaniem, do czego głównie przyczynia się przekaz medialny kreujący określony typ sylwetki czy wyglądu. Wielu młodych ludzi podążając za przekazywanymi wartościami, pragnie dojść do „idealnej” sylwetki, nawet kosztem własnego zdrowia, podejmując się patologicznego podejścia do odżywiania. Niestety również wśród kobiet ciężarnych jest to sposób na zachowanie „doskonałej” sylwetki, co niesie za sobą rażące w skutkach konsekwencje zarówno dla matki, jak i dla jej rozwijającego się dziecka.
Obecnie cywilizacja zmaga się z ogromnym problemem, jakim są zaburzenia odżywiania. Głównym powodem zainteresowania tym tematem jest rosnący problem nadmiernej wagi czy też nadmiernej masy ciała, co powoduje, że wiele osób – w tym dzieci, młodzież oraz osoby dorosłe – poszukują skutecznych metod na walkę z „nadliczbowymi” kilogramami. Wiele z tych sposobów niestety jest patologicznych, co niesie za sobą poważne konsekwencje zdrowotne i jest znamienne w szczególności dla młodych, rozwijających się osób. Przyczyną takich zachowań i poszukiwania różnych dróg do zrzucenia wagi jest postrzeganie siebie i swojego wyglądu zewnętrznego. Jak wskazują wyniki badań, aż 40% młodych osób oczuwa strach przed otyłością, a aż 28% ma jadłowstręt. Niestety jednocześnie aż 77% młodych ludzi podjada między posiłkami, a także dopuszcza się nocnych przekąsek [1].
Zaburzenia odżywiania
Przez sformułowanie „zaburzenia odżywiania” rozumie się pewne nieprawidłowości w zachowaniu w kontekście odżywiania się, czyli innymi słowy stanowią one nieprawidłowe nawyki, wskutek których dochodzi do zaburzeń masy ciała człowieka. Wzrost tempa życia, narzucone wzorce piękna w środkach masowego przekazu oraz sama żywność, która zmieniła się dość mocno, by dopasować się do naszego stylu życia sprawiają, że coraz młodsze osoby zaczynają interesować się tym, jak można poprawić swój wygląd, a bardzo często tożsame jest to ze schudnięciem „za wszelką cenę” [2].
Pregoreksja
Nadmierne spożywanie pokarmów lub ich skrajne ograniczanie generują różnego rodzaju problemy zdrowotne, których konsekwencje odbijają się na dalszym życiu człowieka. Przejawiać się one mogą pod wieloma różnymi postaciami jak anoreksja, ortoreksja, bulimia czy otyłość. Obecnie można jednak zauważyć pojawiające się nowe rodzaje zaburzeń związanych z odżywianiem, takie jak pregoreksja.
Samo słowo „pregoreksja” jest pochodną słów „pregnancy”, czyli ciąża oraz „anorexia”, czyli anoreksja. Jest to nietypowe, dotychczas niezbyt często spotykane zaburzenie związane z zaburzeniami odżywiania, jakie manifestowane są przez przyszłe mamy. Uznaje się jednak, że sama ciąża nie jest przyczyną powstania zaburzenia, a jedynie jego bodźcem aktywującym, co przekłada się w późniejszym okresie życia na rozwój patologicznego podejścia do odżywiania.
Grupą, która najczęściej jest zagrożona problemem, są kobiety, które postrzegane są jako „kobiety sukcesu” i dla których wygląd zewnętrzny ma bardzo duże znaczenie, a niejednokrotnie jest narzędziem pracy (jak np. u modelek czy aktorek). Kontrola masy ciała przejawia się pod postacią ograniczenia posiłków, ograniczenia ilości spożywanych pokarmów, intensywnych treningów czy też stosowania środków przeczyszczających, moczopędnych, których teratogenne działanie mogą mieć negatywny wpływ na rozwój płodu. Co więcej, organizm kobiety, poddany takim właśnie oddziaływaniom, nie jest wystarczająco zaopatrzony w składniki mineralne oraz mikroelementy, a powstające w ten sposób niedobory powodują szereg niekorzystnych zmian zarówno dla matki, jak i dla rozwijającego się dziecka [2].
Niedożywienie, jakie staje się głównym problemem w tej sytuacji, stwarza ogromne ryzyko nieprawidłowego przebiegu ciąży i rozwoju dziecka. Kobieta staje niejako przed wyborem pomiędzy zmianami, jakie w naturalnej konsekwencji zachodzą w jej ciele a tym, jak chce być postrzegana przez otoczenie. Zaadaptowanie się do nowej roli nie jest łatwe, a postrzeganie siebie i własnego ciała ma tu kluczowe znaczenie.
Anoreksja ciążowa (pregoreksja), objawia się w taki sam sposób jak jadłowstręt psychiczny – ograniczeniem posiłków, restrykcyjną dietą, wyczerpującymi ćwiczeniami fizycznymi oraz zażywaniem różnego rodzaju środków farmakologicznych. Ten ostatni czynnik – leki – jest zdecydowanie najgroźniejszy dla rozwijającego się płodu, gdyż moczopędne lub przeczyszczające środki mogą być powodem niedorozwoju, a nawet poronienia.
Innym problemem, z jakim spotykają się ciężarne kobiety z zaburzeniami o charakterze pregoreksji, jest anemia – niedokrwistość z niedoboru żelaza. Jak wykazały badania, niedobór tego składnika może powodować u matki stany depresyjne, czyli może mieć wpływ na stan psychiczny przyszłej mamy, u dziecka natomiast może skutkować niedorozwojem funkcji poznawczych.
Innym zagrożeniem wynikającym z niedoborów, jakie są obecne podczas diety prowadzonej w wyżej opisany sposób, jest odwapnienie kości, rozwój nadciśnienia, a także nieprawidłowy rozwój łożyska. Opisując zagrożenia w sposób globalny, można powiedzieć, że dziecko, które wzrasta w łonie kobiety objawiającej pregoreksję, jest znacznie bardziej narażone na wszelkiego rodzaju niedorozwoje, wady płodowe, a także na choroby przewlekłe w późniejszych etapach życia [1].
Profesjonalna pomoc
Zespół terapeutyczny odgrywa bardzo dużą rolę w opiece nad pregorektyczką. Nie mamy bowiem do czynienia jedynie z jej osobą, ale także zachodzi konieczność zadbania o dobro rozwijającego się dziecka. Kobieta powinna być objęta zarówno opieką psychologiczną, psychiatryczną, położniczą, jak również dietetyczną. Bardzo ważnym elementem terapii jest kontrolowanie masy ciała ciężarnej, gdyż pozostawienie tego jedynie jej samej może nie przynieść efektów terapeutycznych. Każdy ze specjalistów, w porozumieniu z innymi, powinien oddziaływać w taki sposób, by kobieta w sposób prawidłowy przybierała na wadze oraz by dziecko dobrze się rozwijało. Należy jednak mieć świadomość, jak ważna jest edukacja kobiety ciężarnej pod kątem zarówno jej własnego zdrowia, jak również pod kątem prawidłowego rozwoju jej dziecka [1].
