Zarówno hipotrofia jak i hipertrofia to określenia dotyczące zaburzeń i nieprawidłowego wzrastania wewnątrzmacicznego płodu.
Hipotrofia płodu lub ograniczenie wewnątrzmacicznego wzrastania płodu – IUGR oznacza, że masa urodzeniowa płodu jest za mała i znajduje się poniżej 10 percentyla określonego dla danego wieku ciążowego. Niedobór masy ciała może wynikać z przyczyn konstytucyjnych lub może być wynikiem działania czynników toksycznych, zakażeń lub zaburzeń wrodzonych. W zależności od etapu, na którym doszło do zaburzenia wzrastania rozróżnia się dwa typy hipotrofii:

• Symetryczny – gdy wzrastanie zostało ograniczone na wczesnym etapie, płód ma wówczas proporcjonalnie niskie wartości obwodu główki, brzucha i kości.
• Asymetryczny – gdy ograniczenie wzrastania nastąpiło w drugiej połowie ciąży, szczególnie ograniczony jest wówczas wzrost narządów wewnętrznych.

Wśród najważniejszych czynników ryzyka zaburzenia wzrastania płodu wymienia się palenie papierosów przez matkę, zbyt mały wzrost masy ciała ciężarnej oraz zbyt niską masę ciała matki przed ciążą.
Hipertrofia płodu czyli makrosomia to stan, gdy masa ciała płodu jest duża i przekracza 90 percentyl dla danego wieku ciążowego. Do najczęstszych przyczyn zalicza się: wiek pacjentki powyżej 35 roku życia, wielorodność, otyłość, cukrzycę, znaczny przyrost masy ciała w ciąży, poprzednie porody dzieci o wysokiej masie ciała. Powikłania jakie się mogą pojawić przy hipertrofii dotyczyć mogą zarówno matki jak i dziecka.
Wymienia się tu przede wszystkim:

• przedłużenie czasu trwania porodu,
• wtórne zatrzymanie akcji porodowej i wtórna atonia macicy czyli zahamowanie czynności skurczowej,
• uszkodzenie kanału rodnego i spojenia łonowego,
• ryzyko zakażenia wewnątrzmacicznego,
• u płodów najczęściej dochodzi do urazów na przykład uszkodzenia splotu barkowego czy złamania obojczyka, zwichnięcia stawu ramiennego.

Aby temu zapobiec niezwykle ważne jest badanie pacjentki ciężarnej z pomiarem wielkości miednicy oraz pomiarami masy ciała płodu.