Spis treści:

1. Depresja w ciąży: objawy
2. Depresja w ciąży: leczenie za pomocą psychoterapii
3. Depresja w ciąży: leczenie za pomocą farmakoterapii
4. Depresja w ciąży: leczenie za pomocą innych metod
5. Depresja w ciąży: dlaczego depresji w ciąży nie wolno bagatelizować?

Powszechnie znane jest to, że w ciąży pacjentki powinny unikać stosowania różnorakich leków – wskazane jest, aby zażywały one wyłącznie te środki, które zostaną im zalecone przez lekarza. Chociażby z tego właśnie powodu pojawiać się mogą różne wątpliwości dotyczące tego, czy leczenie depresji w ciąży jest w ogóle możliwe. Odpowiedź jest jednoznaczna: depresję u ciężarnych nie tylko można, ale i zdecydowanie trzeba leczyć.

Depresja w ciąży: objawy

Ogólnie objawy depresji w ciąży raczej nie odbiegają od objawów tego problemu u innych pacjentów. Do podstawowych dolegliwości zaliczyć można w tym przypadku obniżenie nastroju, utratę motywacji do działania, anhedonię (niemożność odczuwania szczęścia) oraz zaburzenia snu i apetytu. W przebiegu depresji u ciężarnych pojawiać się mogą również i takie problemy, jak drażliwość, uczucie ciągłego niepokoju czy nieuzasadnione obawy o zdrowie czy kondycję finansową rodziny. Warto tutaj podkreślić, że podobnie jak u innych pacjentów z depresją, tak i u kobiet w ciąży dochodzić może do występowania zarówno myśli, jak i zamiarów samobójczych.

Depresja w ciąży: leczenie za pomocą psychoterapii

Postępowanie w przypadku depresji u kobiet w ciąży uzależnione jest chociażby od tego, czy pacjentka zmagała się z zaburzeniami nastroju jeszcze przed zajściem w ciążę, czy też pierwsze objawy depresji pojawiły się u niej już w stanie błogosławionym. W drugim z wymienionych przypadków konieczne jest ocenienie stanu pacjentki i ciężkości występującej u niej depresji. Najbezpieczniejszą metodą leczenia zaburzeń depresyjnych u kobiet ciężarnych jest bowiem psychoterapia i u części pacjentek dzięki samej tylko niej możliwe jest doprowadzenie do poprawy ich stanu psychicznego.

Depresja w ciąży: leczenie za pomocą farmakoterapii

Jak to już wspomniano wcześniej, w okresie ciąży powinno się maksymalnie unikać przyjmowania różnych farmaceutyków. U niektórych jednak kobiet objawy depresji w ciąży są tak nasilone, że zastosowanie leczenia farmakologicznego staje się po prostu konieczne. Ogólnie nie ma leków przeciwdepresyjnych, których stosowanie w ciąży byłoby w pełni bezpieczne – żaden z dostępnych środków nie jest zaliczany do kategorii A według FDA. Pewne jednak leki przeciwdepresyjne znane są z tego, że ich stosowanie w ciąży związane jest z większym ryzykiem dla płodu (przykładem takiego leku jest paroksetyna), zażywanie innych stwarza z kolei mniejsze zagrożenie dla dziecka (tutaj jako przykłady można wymienić sertralinę oraz fluoksetynę).

W sytuacji, gdy depresja pojawia się w okresie ciąży, konieczny jest wybór leku przeciwdepresyjnego stwarzającego jak najmniejsze ryzyko dla dziecka. Inne jest już jednak postępowanie, gdy w ciążę zachodzi pacjentka, która już wcześniej leczyła się z powodu zaburzeń depresyjnych. W takim przypadku kobieta powinna zdecydowanie skonsultować się ze swoim psychiatrą w celu oceny jej stanu psychicznego. Może bowiem dziać się tak, że specjalista zdecyduje się – w razie istnienia takiej możliwości – na odstawienie leków przeciwdepresyjnych. Wtedy zaś, gdy nie jest to możliwe, lekarz może zdecydować się na zmniejszenie dawkowania dotychczas przyjmowanych przez pacjentkę leków lub zamianę ich na inny środek, którego zażywanie będzie związane z mniejszym ryzykiem dla płodu.  

Depresja w ciąży, fot. panthermedia

Depresja w ciąży: leczenie za pomocą innych metod

Elektrowstrząsy są kolejną – obok farmakoterapii i psychoterapii – metodą leczenia zaburzeń depresyjnych. Nietrudno się dziwić temu, że budzą one lęk u wielu osób – są one w końcu przedstawiane w różnych produkcjach filmowych w raczej negatywny sposób. W praktyce jednak terapia elektrowstrząsowa, co może zadziwić niejednego człowieka, bywa uznawana za bezpieczniejszą od farmakoterapii metodę leczenia. Należy tutaj jednak podkreślić, że elektrowstrząsów nie przeprowadza się rutynowo u ciężarnych z depresją – metodę tę wykorzystuje się w przypadku bardzo nasilonych objawów depresyjnych, np. wtedy, gdy u pacjentki występują wyjątkowo nasilone tendencje samobójcze.

Depresja w ciąży: dlaczego depresji w ciąży nie wolno bagatelizować?

O tym, że depresję w ciąży trzeba leczyć należy mówić z tego powodu, iż część pacjentek z uwagi na różne swoje obawy nie sięga po niezbędną im pomoc. Zagrożeń związanych z nieleczoną depresją u przyszłej matki jest z kolei bardzo dużo. Pacjentka, u której występują nasilone objawy depresji, może zaniedbywać swoje własne zdrowie, ale i zdrowie swojego dziecka poprzez chociażby niezwracanie uwagi na swój jadłospis czy pomijanie wizyt u ginekologa. Problemy pojawiać się mogą także i po porodzie – w najbardziej nasilonych przypadkach pacjentki mogą wręcz nie być w stanie zająć się swoim dzieckiem. Trzeba tutaj wspomnieć również i o najgorszym możliwym scenariuszu – kobiety z nasiloną depresją mogą popełnić samobójstwo, jak i zdecydować się na samobójstwo rozszerzone.

Warto zwrócić też uwagę na to, że nieleczona depresja może prowadzić do pewnych ciążowych powikłań. Zauważono, że depresja w ciąży stanowi czynnik ryzyka m.in. porodu przedwczesnego oraz przyjścia na świat dziecka ze zbyt niską masą urodzeniową.

Biorąc pod uwagę powyższe praktycznie nie trzeba już chyba nikogo przekonywać, że leczenie depresji w ciąży jest po prostu konieczne. Pacjentki spodziewające się dziecka powinny więc same zwracać uwagę na swój stan i w razie odnotowania jakichś niepokojących dolegliwości, udawać się na konsultację do psychologa czy psychiatry. Ważne jest również postępowanie ich najbliższych – wtedy, gdy zauważą oni, że ciężarna zaczyna się zachowywać inaczej, ma ona obniżony nastrój czy brak chęci do działania, powinni oni nakłaniać ją do skonsultowania się z odpowiednimi specjalistami.