Ostatnie dwa pandemiczne lata przyniosły dużą dawkę emocji związanych ze szczepieniami przeciwko COVID-19. W gąszczu informacji w tym ostatnim okresie wydaje się brakować jasnego przekazu dotyczącego konieczności ochrony przed grypą.
Spis treści:
- Wprowadzenie
- Sytuacja epidemiologiczna w Polsce
- Czy grypa jest groźna?
- Finansowanie szczepień w Polsce
- Przebieg akcji szczepień
- Podsumowanie
Wprowadzenie
Ostatnie dwa pandemiczne lata przyniosły dużą dawkę emocji związanych ze szczepieniami przeciwko COVID-19. W gąszczu informacji w tym ostatnim okresie wydaje się brakować jasnego przekazu dotyczącego konieczności ochrony przed grypą. Niestety coraz częściej pojawia się pytanie, czy skoro ograniczyliśmy kontakty społeczne, żyjemy w reżimie sanitarnym, chodzimy w maseczkach zakrywających twarz, to czy jest potrzeba zalecania szczepień na grypę. Wątpliwości te nasilały także nieuzasadnione obawy o bezpieczeństwo i skuteczność stosowanych preparatów (1).
Sytuacja epidemiologiczna w Polsce
Dane Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego wskazują na dzienną zapadalność w okolicach 30-40 osób na 100 000 (2). Dane z bieżącego roku wydają się nie odbiegać istotnie od sezonów 2018/2019 i 2019/2022, czyli jeszcze sprzed epidemii SARS-CoV-2. W związku wprowadzeniem obostrzeń sanitarnych ostatnie dwa lata przyniosły nieznaczną poprawę w zakresie zapadalności. Jednakże rozluźnienie obostrzeń i bardzo niski odsetek zaszczepionych przeciwko grypie w Polsce (ok. 4%) może zaowocować dynamicznym zwiększeniem liczby zakażeń (3).
Czy grypa jest groźna?
Przechorowanie grypy dla osoby zdrowej zwykle nie wiąże się z poważnymi konsekwencjami. Należy jednak pamiętać, że powikłania grypy obejmują między innymi zapalenia płuc (bakteryjne, współistniejące z COVID-19) prowadzące do ostrej niewydolności oddechowej, zapalenie serca i powikłania neurologiczne (w tym zespoły demielinizacyjne) (4). U młodych i nieobciążonych osób częstość ciężkich powikłań, które wymagają hospitalizacji, oscyluje w granicach 1 na 10 000 zakażeń (5). Tutaj należy zdać sobie sprawę ze związku powszechności zakażenia z potencjalnymi powikłaniami. Bezwzględna liczba chorób dotkniętych ciężkimi powikłaniami może zatem sięgać kilkuset dotychczas młodych i zdrowych osób rocznie. U chorujących w starszym wieku, małych dzieci lub obciążonych wielochorobowością powikłania są kilkunastokrotnie lub nawet kilkudziesięciokrotnie częstsze (5). Ponadto grupą osób, które narażone są na częstsze infekcje i cięższy ich przebieg są kobiety ciężarne.
Szczepienie w Polsce. fot. panthermedia
Finansowanie szczepień w Polsce
Wagę problemu dostrzega Narodowy Fundusz Zdrowia, finansując koszt kwalifikacji i podania szczepionki każdemu chętnemu. Ponadto w grupach ryzyka zakup szczepionki podlega 50% refundacji (dzieci i młodzież do 18. r.ż, dorośli 18.-65. r.ż. z grup ryzyka oraz zdrowe osoby w wieku 65-75 lat) lub pełnej refundacji (kobiety ciężarne, seniorzy >75. r.ż.) (6). Kobiety ciężarne można szczepić w całej ciąży szczepionkami inaktywowanymi, preferencyjnie w 2. lub 3. trymestrze ciąży (7).
Przebieg akcji szczepień
Optymalnie zaszczepić się jest przed szczytem zachorowań na grypę, czyli w okresie od września do grudnia. Szczepionkę na grypę można przyjąć w dowolnym odstępie czasowym od szczepienia na COVID-19. Dostępne dane naukowe wskazują na bezpieczeństwo i wysoką skuteczność jednoczesnego podania obydwu szczepionek (8). Takie postępowanie jest aktualnie polecane również w Polsce (9). Szczepionki na grypę uważane są za preparaty o korzystnym profilu bezpieczeństwa. Działania niepożądane obejmują przede wszystkim odczyny w miejscu podania (ból, obrzęk, zaczerwienienie, świąd), niekiedy także pojawiają się objawy ogólnoustrojowe (gorączka, ból głowy, złe samopoczucie). Skuteczność szczepień nie jest absolutna z powodu dużej zmienności wirusa grypy. Niemniej jednak pozwalają one zmniejszyć częstość laboratoryjnie potwierdzonych infekcji o 44-67% u dorosłych i 29-87 % u dzieci w zależności od stosowanej szczepionki.
Podsumowanie
Grypa w czasie pandemii COVID-19 nie zniknęła. Powikłania grypy mogą prowadzić do ciężkich uszkodzeń narządowych oraz śmierci. Biorąc pod uwagę wysokie bezpieczeństwo oraz zadowalającą skuteczność dostępnych szczepionek przeciwko grypie, nie należy zapominać o ich stosowaniu. Przede wszystkim u osób z grup podwyższonego ryzyka, a preferencyjnie w całej populacji.
