Spis treści:

1. Zapalenie narządów miednicy mniejszej: przyczyny
2. Zapalenie narządów miednicy mniejszej: objawy
3. Zapalenie narządów miednicy mniejszej: diagnostyka
4. Zapalenie narządów miednicy mniejszej: możliwe powikłania
5. Zapalenia narządów miednicy mniejszej: leczenie
6. Zapalenie narządów miednicy mniejszej: zapobieganie

Zapalenie narządów miednicy mniejszej (ang. pelvic inflammatory disease, w skrócie PID) to choroba głównie młodych kobiet – najczęściej spotykana jest ona u pacjentek będących w drugiej dekadzie życia, które są aktywne seksualnie. Szacuje się, że rocznie zapada na nią około 1,5 % kobiet, w praktyce jednak specjaliści alarmują, że przypadków zapalenia narządów miednicy mniejszej może być zdecydowanie więcej – choroba ma bardzo niespecyficzne objawy i z tego powodu część pacjentek może nie być właściwie zdiagnozowana.

Zapalenie narządów miednicy mniejszej: przyczyny

Do zapalenia narządów miednicy mniejszej dochodzi wtedy, gdy drobnoustroje bytujące w obrębie pochwy lub szyjki macicy przedostaną się do dalszych części żeńskiego układu rozrodczego, takich jak np. macica czy jajowody. W przeszłości za znaczną część zachorowań odpowiadała dwoinka rzeżączki, obecnie schorzenie wywoływane bywa również przez wiele innych gatunków bakterii, takich jak m.in. Escherichia coli, Chlamydia tracheomatis czy paciorkowce.

Znane są liczne czynniki ryzyka zapalenia narządów miednicy mniejszej – wśród najważniejszych wymieniane są:

• duża liczba partnerów seksualnych,
• przebycie jakichś chorób przenoszonych drogą płciową,
• implantacja wkładki wewnątrzmacicznej,
• zapłodnienie in vitro,
• aborcja,
• podejmowanie kontaktów seksualnych bez mechanicznego zabezpieczenia.

Warto tutaj wspomnieć o tym, że samo przebycie zapalenia narządów miednicy mniejszej zwiększa ryzyko jego ponownego wystąpienia w przyszłości.

Zapalenie narządów miednicy mniejszej: objawy

Wśród możliwych w przebiegu tej jednostki dolegliwości wymienić można m.in.:

• ból podbrzusza (typowo nasila się on pod wpływem ucisku oraz po kontaktach seksualnych),
• upławy o wyjątkowo nieprzyjemnym zapachu,
• nieprawidłowe krwawienia (np. krwawienia międzymiesiączkowe czy krwawienia pojawiające się po stosunkach, możliwe jest także zwiększenie obfitości miesiączek),
• dyspareunia (ból pojawiający się podczas kontaktów seksualnych).

Zapalenie narządów miednicy mniejszej: diagnostyka

Nie istnieje tak naprawdę jedno konkretne badanie, którego wykonanie umożliwiłoby postawienie pewnego rozpoznania zapalenia narządów miednicy mniejszej. Przy podejrzeniu schorzenia istotne jest przeprowadzenie badania ginekologicznego, w którym możliwe jest stwierdzenie m.in. tkliwości uciskowej podbrzusza czy tkliwości szyjki macicy podczas prób poruszania nią. W diagnostyce zapalenia narządów miednicy mniejszej zlecone mogą zostać badania laboratoryjne – możliwe w przebiegu choroby odchylenia to m.in. zwiększone wartości markerów stanu zapalnego (takich jak OB i CRP) czy leukocytoza, czyli zwiększona liczba krwinek białych we krwi.

Wykorzystywane bywają wymazy z dróg rodnych, które później stanowią materiał do przeprowadzenia badań bakteriologicznych, pomocne w ustalaniu rozpoznania bywa także badanie ultrasonograficzne (USG). W sytuacjach gdy istnieją znaczne wątpliwości co do rozpoznania, wykorzystywane mogą być inwazyjne badania diagnostyczne, do których należy np. laparoskopia zwiadowcza.

Ze względu na to, że objawy zapalenia narządów miednicy mniejszej są niespecyficzne, przed postawieniem rozpoznania tej jednostki konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki różnicowej. W różnicowaniu PID uwzględnić należy przede wszystkim zapalenie wyrostka robaczkowego, skręt jajnika, ciążę pozamaciczną oraz endometriozę i zapalenie pęcherzyka żółciowego.

Zapalenie narządów miednicy mniejszej, fot. panthermedia

Zapalenie narządów miednicy mniejszej: możliwe powikłania

Już same tylko objawy zapalenia narządów miednicy mniejszej bywają dla pacjentek bardzo dotkliwe, warto tutaj jednak dodać, że choroba ta może mieć bardzo groźne następstwa. Jednym z możliwych powikłań jest ropień jajnikowo-jajowodowy, którego pęknięcie może skutkować nawet i sepsą. Pacjentki cierpiące na zapalenie narządów miednicy mniejszej mają zwiększone ryzyko ciąży ektopowej, ale i zapalenia otrzewnej czy nawet niepłodności. Patrząc na powyżej wymienione problemy, doskonale widać, że leczenie zapalenia narządów miednicy mniejszej jest bezwzględnie konieczne – im szybciej zostaje ono rozpoczęte, tym mniejsze jest ryzyko pojawianie się u pacjentki powikłań tej choroby.

Zapalenia narządów miednicy mniejszej: leczenie

Ze względu na to, że zapalenie narządów miednicy mniejszej jest wywoływane przez bakterie, w leczeniu tej jednostki wykorzystywana jest antybiotykoterapia. Stosowane bywają różne leki, takie jak np. ceftriakson, doksycyklina czy klindamycyna. Wtedy, gdy pacjentka jest w stosunkowo dobrym stanie, może ona być leczona w domu z wykorzystaniem doustnych antybiotyków. Zdarzają się jednak sytuacje, gdzie stan pacjentki jest ciężki lub nie reaguje ona na antybiotyki w formie doustnej – w takich przypadkach konieczna może stawać się hospitalizacja i leczenie bazujące na podawaniu chorej dożylnej antybiotykoterapii.

Zapalenie narządów miednicy mniejszej: zapobieganie

Leczenie zapalenia narządów miednicy mniejszej nie zawsze jest łatwe, dlatego też korzystne jest podejmowanie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zachorowania. Pacjentkom zaleca się unikać ryzykownych kontaktów seksualnych, to jest stosunków płciowych bez zabezpieczenia oraz częstego zmieniania partnerów. Wskazana jest dbałość o odpowiednią higienę okolic intymnych, przy czym należy unikać irygacji pochwy, które niekorzystnie wpływają na dobroczynną florę bakteryjną pochwy i przez to mogą finalnie zwiększać ryzyko różnych zakażeń. Ważne jest również to, aby pacjentki regularnie odwiedzały swojego ginekologa i wtedy, gdy pojawią się u nich jakieś nowe, niepokojące dolegliwości, nie zwlekały z udaniem się na konsultację do specjalisty.