Okres połogu jest sytuacją szczególną w życiu kobiety. Problemy mogące się pojawić często ujawniają się dopiero po wyjściu ze szpitala i dlatego kompetentna pomoc, jaką niosą położne środowiskowe, jest niezwykle istotna.
Spis treści:
Opieka nad noworodkiem
Podczas pierwszych dwóch miesięcy życia dziecka opiekę nad noworodkiem sprawuje położna środowiskowa. Powinna przeprowadzić w domu pacjenta co najmniej 4 wizyty patronażowe. Z reguły takich wizyt jest 6. Jeśli sytuacja tego wymaga, położna może przeprowadzić ich więcej, np. w przypadku dziecka przedwcześnie urodzonego czy w tak zwanego trudnego środowiska. Wizyty patronażowe powinny odbywać się w miejscu zamieszkania dziecka, w szczególnych przypadkach na prośbę rodziców jednorazowo może odbyć się w innym miejscu.
Położna środowiskowa powinna odwiedzić noworodka w ciągu 48 h od daty zgłoszenia dziecka do placówki POZ. Na pierwszej wizycie przeprowadzany jest dokładny wywiad środowiskowy – położna potrzebuje zebrać informacje na temat zdrowia dziecka i jego warunków bytowych po to, by zaplanować indywidualną opiekę nad dzieckiem i jego rodziną. Bardzo ważne są informacje na temat przebiegu porodu i pierwszych dni życia dziecka. Pomocna w tym celu będzie Książeczka Zdrowia Dziecka, gdzie zawarte są dane zarówno z dnia porodu, jak i późniejszych dni spędzonych w szpitalu.
Kluczową kwestią jest temat karmienia dziecka – sposób karmienia dziecka, częstość i długość karmień, ilość brudzonych pieluszek, przyrosty masy ciała, zachowanie dziecka. Położna powinna obejrzeć dziecko, ocenić jego stan ogólny, zabarwienie skóry, stan kikuta pępowiny, sprawdzić prawidłowość pielęgnacji. Dziecko następnie jest ważone, aby zweryfikować, czy przybiera na wadze w sposób prawidłowy. Wszystkie nieprawidłowości są odnotowywane w dokumentacji dziecka.
Do położnej środowiskowej należy również ocena warunków socjalnych i środowiskowych, a zwłaszcza umiejętność matki radzenia sobie z opieką nad dzieckiem. Jeśli trzeba, położna chętnie pomoże w zorganizowaniu kącika noworodkowego dla dziecka, w czynnościach pielęgnacyjnych (np. pierwsza kąpiel dziecka), udzieli instruktażu (np. pielęgnacja kikuta pępowiny) czy postara się rozwiać wszelkie wątpliwości.
Po zakończeniu wszystkich wizyt patronażowych opiekę nad niemowlęciem położna przekazuje pielęgniarce POZ.
Opieka nad położnicą
Każda kobieta może sobie dowolnie wybrać swoją położną środowiskową. Taka położna sprawuje opiekę nad kobietą również po porodzie. Przez cały okres trwania połogu pacjentka objęta jest opieką położniczą. Tak samo jak noworodkowi, położnicy przysługuje od 4 do 6 wizyt w zależności od stanu położniczego pacjentki.
Położna powinna przeprowadzić dokładny wywiad położniczy i środowiskowy, aby ocenić ryzyko wystąpienia powikłań poporodowych. Po przeprowadzonym wywiadzie położna przystępuje do badania położnicy: ocenia stan ogólny (pomiar ciśnienia tętniczego krwi, temperatury), stan położniczy (stopień obkurczenia mięśnia macicy, ocena odchodów połogowych, stan rany pooperacyjnej lub ocena krocza, badanie piersi). W przypadku karmienia piersią wskazana jest również weryfikacja aktu karmienia piersią. Ważną kwestią jest także ocena stanu psychicznego pacjentki – położna przygląda się możliwościom opiekuńczym matki i umiejętnościom radzenia sobie w opiece nad dzieckiem. Celem opieki położnej w domu jest wspieranie położnicy w odzyskaniu fizycznej i psychicznej sprawności oraz pomaganie rodzicom w zaakceptowaniu i przystosowaniu się do nowej życiowej roli.
Podczas kolejnych wizyt położna przeprowadza edukację zdrowotną i udziela porad rodzicom w zakresie pielęgnacji dziecka, laktacji, badań profilaktycznych, szczepień ochronnych, opieki medycznej czy socjalnej, ale również kontroli płodności po połogu. Doświadczona położna będzie służyć pomocną ręką, a w razie konieczności pokieruje do specjalisty.
