Spis treści:

1. Co to jest rzeżączka?
2. Jakie są objawy rzeżączki?
3. Jak się zdiagnozować?
4. Jak leczyć rzeżączkę?
5. Z czym wiąże się wystąpienie rzeżączki w czasie ciąży?
6. Jakie komplikacje może wywołać rzeżączka?
7. Jak zapobiegać zarażeniu?

Co to jest rzeżączka?

Rzeżączka jest jedną z bardzo częstych infekcji przenoszoną drogą płciową, dotyczącą obu płci. Statystycznie częściej występuje u mężczyzn – na trzech zarażonych przypada tylko jedna zarażona kobieta. Statystyki mogą być jednak nieco mylące, bowiem choroba u kobiet może przebiegać bezobjawowo, co utrudnia rozpoznanie.

Zakażenia najczęściej zdarzają się wśród osób młodych (25–34 lata – ponad 37% zgłoszonych przypadków) i w grupie nastolatków 15–24 lat (36% zgłoszonych przypadków).

Jakie są objawy rzeżączki?

Rzeżączka nie daje objawów od razu po zarażeniu. U mężczyzn pierwsze oznaki mogą wystąpić między trzecim a szóstym dniem po zarażeniu, a nawet później; u kobiet natomiast dopiero między siódmym a czternastym dniem od zakażenia.

Objawy rzeżączki, fot. panthermedia

Do wczesnych objawów zakażenia, które mają najczęściej ostry przebieg, należy zaliczyć ból lub pieczenie podczas oddawania moczu oraz wydzielinę w różnych kolorach (biała, zielona lub żółta); choroba może również nie dawać żadnych objawów.

Wśród innych objawów można również zauważyć:

• u mężczyzn:

  • obrzęk jąder,

  • zapalenie lub obrzęk napletka.

• u kobiet

  • krwawienie pomiędzy miesiączkami.

Objawy mogą również dotyczyć odbytnicy, jeśli osoba uprawia seks analny. Mogą one obejmować:

• swędzenie wokół odbytu,

• ból,

• krwawienie,

• ból podczas wypróżnień.

Infekcja może też umiejscowić się w gardle, jeśli jest następstwem seksu oralnego, ale może również nie powodować żadnych objawów.

Objawy rzeżączki u kobiet i meżczyzn, fot. panthermedia

Co ciekawe, rzeżączka może wywołać zapalenie spojówek, znane jako „różowe oko”, jeśli nasienie lub płyn pochwowy dostanie się do oka. Jest to bowiem infekcja bakteryjna.

Jak się zdiagnozować?

Aby stwierdzić zakażenie rzeżączką, pacjent musi poddać się badaniu, w którym może zostać pobrana próbka moczu lub wymazu z:

• prącia,

• szyjki macicy,

• cewki moczowej,

• odbytu,

• powieki lub

• gardła.

W aptekach dostępne są również testy, za pomocą których można samodzielnie sprawdzić obecność bakterii.

Jeśli wynik będzie pozytywny, należy go skonsultować z lekarzem, aby jak najszybciej otrzymać wytyczne dotyczące procesu leczenia. Lekarz może również skierować pacjenta na kolejne badanie, zanim podejmie dalsze kroki.

Jeśli rzeżączka faktycznie zostanie zdiagnozowana, badaniom powinni zostać poddani także wszyscy partnerzy seksualni osoby chorej.

Jak leczyć rzeżączkę?

Po rozpoznaniu choroby należy jak najszybciej rozpocząć leczenie, aby uniknąć możliwych powikłań. Leczenia zazwyczaj polega na podaniu antybiotyków.

Wizyta u lekarza, fot. panthermedia

Zaleca się przyjęcie pojedynczej dawki 500 miligramów domięśniowego ceftriaksonu. Do roku 2020 lekarze podawali ceftriakson w skojarzeniu z dawką azytromycyny, ale wytyczne zostały zmienione, ponieważ Neisseria gonorrhoeae, czyli bakteria wywołująca rzeżączkę, jest coraz bardziej oporna na azytromycynę.

Lekarz może zalecić inne leczenie – na przykład polegające na przyjmowaniu doustnego antybiotyku.

Obecnie zalecane jest podawanie dwóch antybiotyków jednorazowo – ceftriaksonu domięśniowo z azytromycyną doustnie.

Niezwykle ważne jest, aby zrealizować cały cykl leczenia, zgodnie z wytycznymi lekarza. Jeśli po kilku dniach pacjent nie zauważy poprawy, powinien zwrócić do lekarza w celu uzyskania kolejnej porady. Dalsze badania mogą określić, czy leczenie działa.

Podczas leczenia należy unikać współżycia do czasu, aż lekarz nie uzna go za bezpieczne.

Z czym wiąże się wystąpienie rzeżączki w czasie ciąży?

Jeśli rzeżączka wystąpi w czasie ciąży, należy jak najszybciej poinformować o tym lekarza prowadzącego. Nieleczona rzeżączka zwiększa ryzyko urodzenia martwego dziecka.

Rzeżączka w ciąży, fot. panthermedia

Zakażenie może przenieść się na dziecko w trakcie porodu, a noworodek może natychmiast potrzebować antybiotyków.

Infekcja przeniesiona na noworodka może spowodować:

• infekcję stawów,

• utratę wzroku,

• bakteriemię, czyli zagrażającą życiu infekcję krwi.

Jeśli rzeżączki nie zdiagnozowano w czasie ciąży, a u noworodka rozwinie się zapalenie spojówek, jedną z możliwych przyczyn takiego stanu rzeczy może być właśnie rzeżączka. Objawy, takie jak zaczerwienione oczy, gęsta ropa w oczach czy obrzęk powiek pojawiają się zwykle 2–4 dni po urodzeniu.

Jakie komplikacje może wywołać rzeżączka?

Rzeżączka może powodować poważne powikłania. Należą do nich: zakażenie krwi (bakteriemia), czyli posocznica – charakteryzująca się gorączką, bólem i obrzękiem stawów a także specyficznymi, nielicznymi wykwitami na skórze.

Choroba ta może również doprowadzić do zapalenia mięśnia sercowego lub zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych oraz do niepłodności.

Powikłania po rzeżączce, fot. panthermedia

U mężczyzn rzeżączka może spowodować zapalenie najądrza, czyli zapalenie kanalików przenoszących plemniki, co może doprowadzić do problemów z płodnością.

Ponadto nieleczona rzeżączka może prowadzić do:

• infekcji stawów, wymagającej leczenia dożylnego,

• rozsianej infekcji gonokokowej, która może zagrażać życiu,

• zwiększenia ryzyka zarażenia lub przeniesienia wirusa HIV, ponieważ każda infekcja może powodować otwarte rany, które ułatwiają wirusom i bakteriom przedostawanie się do organizmu.

Jak zapobiegać zarażeniu?

Sposoby zapobiegania zarażeniu rzeżączką obejmują:

• unikanie aktywności seksualnej, jeśli istnieje ryzyko zakażenia,

• stosowanie metod ochrony, takich jak prezerwatywy lub koferdamy oralne,

• uprawianie seksu wyłącznie ze wzajemnie monogamicznym partnerem, który nie jest zakażony.