Wole nie jest nazwą jednostki chorobowej, oznacza jedynie powiększenie objętości gruczołu tarczowego powyżej górnej granicy normy. W zależności od struktury miąższu tarczycy (obecności bądź nieobecności guzków), czynności hormonalnej gruczołu, położenia wola i innych kryteriów lekarze wyróżniają kilka jego rodzajów.
Wole może zostać rozpoznane podczas rutynowego badania, kiedy to lekarz badając dotykiem szyję stwierdza, że gruczoł tarczowy jest powiększony, bądź też że w jego obrębie wyczuwalny jest pojedynczy guzek (nawet jeśli wielkość tarczycy jest prawidłowa). Dokładna ocena wola wymaga wykonania USG tarczycy oraz określenia czynności hormonalnej gruczołu (stężenia TSH i hormonów tarczycy we krwi).
Wole miąższowe
Gdy gruczoł tarczowy jest powiększony, a w badaniu ultrasonograficznym nie są widoczne duże zmiany ogniskowe (guzki), rozpoznawane jest wole miąższowe. Dawniej najczęstszą jego przyczyną był niedobór jodu, obecnie spotykane jest głównie w chorobach autoimmunologicznych tarczycy (choroba Hashimoto).
Wole guzkowe
Wole guzkowe jest rozpoznawane, gdy w powiększonym gruczole tarczowym stwierdzona zostaje obecność zmian ogniskowych (guzków) a także wtedy, gdy w obrębie niepowiększonego gruczołu lekarz wykryje wyczuwalny dotykiem guzek. Wole guzkowe może rozwijać się na podłożu istniejącego wcześniej wola miąższowego.
Wole naczyniowe
Wole naczyniowe lekarz rozpoznaje *** i badając gruczoł tarczowy dotykiem – *** wzmożony przepływ naczyniowy i wyczuwa jego drżenie. Obecność wola naczyniowego jest charakterystyczna dla choroby Gravesa-Basedowa.
Wole zamostkowe
W warunkach prawidłowych tarczyca położona jest w środkowo-dolnej części szyi. Jeśli natomiast przynajmniej 1/3 gruczołu położona jest poniżej górnego brzegu mostka, mówi się o wolu zamostkowym. Ultrasonografia nie pozwala na dokładne zbadanie tak zlokalizowanej tarczycy, dlatego też przy podejrzeniu wola zamostkowego wykonywana jest scyntygrafia tarczycy.
Wole toksyczne i nietoksyczne
Określenia wola – toksyczne i nietoksyczne odnoszą się do czynności powiększonego gruczołu tarczowego. Jeśli pomimo zwiększonych rozmiarów tarczyca wytwarza prawidłowe ilości hormonów, wole takie określane jest mianem „nietoksycznego”. Wole, które produkuje nadmierne ilości hormonów tarczycy, to z kolei wole toksyczne.

Choroba Riedla, czyli wole drewniane
Skąd się bierze choroba Riedla i na czym polega?
Dokładna przyczyna choroby nie została dotychczas wyjaśniona. Postuluje się, że powstaje ona na podłożu zaburzeń funkcjonowania układu immunologicznego, który rozpoznając tkanki własnego organizmu jako obce, dąży do ich zniszczenia. Podobnie dzieje się w przypadku choroby Hashimoto, dlatego też wole drewniane przez niektórych badaczy uważane jest za ostatnie stadium tej choroby. Choroba ta jest na szczęście rzadka i tak jak większość schorzeń tarczycy, częściej dotyczy kobiet.
Istotą choroby Riedla jest obecność przewlekłego procesu zapalnego w tarczycy, połączonego z jej intensywnym włóknieniem. Zmiany do jakich dochodzi w obrębie tarczycy oglądane pod mikroskopem nie mają charakteru nowotworu złośliwego. Włóknienie oprócz tkanek tarczycy obejmuje także okoliczne tkanki – mięśnie, węzły chłonne oraz przytarczyce. Wszystkie te struktury zrastają się ze sobą, tworząc zwarty, twardy konglomerat. Włóknienie może dotyczyć jednego bądź też obu płatów tarczycy. Choroba Riedla rzadko rozwija się nagle – zazwyczaj proces ten jest długotrwały, a zmiany stopniowo nasilają się.
Jakie objawia się „wole drewniane”?
Nieodwracalne procesy włóknienia w obrębie tkanek szyi prowadzić mogą do zwężenia światła tchawicy, ograniczenia prawidłowego przepływu powietrza przez drogi oddechowe, co będzie wywoływać duszność. Wystąpić mogą także problemy z przełykaniem, chrypka, kaszel, pochrząkiwanie oraz uczucie dyskomfortu w obrębie szyi, wiążące się z objęciem przez procesy włóknienia okolicznych tkanek miękkich, przełyku, a także nerwów zaopatrujących krtań.
Jeśli zwłóknieje znaczna część miąższu tarczycy, pojawić się mogą objawy niedoczynności tego narządu. Jeżeli dodatkowo proces chorobowy obejmie przytarczyce – może pojawić się ich niedoczynność.
Leczenie choroby Riedla
Leczenie choroby Riedla w jej wczesnych stadiach ma na celu zahamowanie procesu włóknienia, a tym samym zapobieżenie wystąpieniu związanych z nim dolegliwości. Opiera się ono przede wszystkim na podawaniu glikokortykosteroidów.
Pojawienie się w przebiegu choroby cech niedoczynności tarczycy stwarza konieczność doustnego przyjmowania syntetycznie otrzymywanego hormonu – L-tyroksyny.
Leczenie operacyjnie konieczne jest, gdy leczenie zachowawcze nie daje rezultatów. Podczas zabiegu nie jest usuwana cała tarczyca – operacja taka nie byłaby możliwa ze względu ryzyko uszkodzenia pozrastanych tkanek. Wykonywana jest zazwyczaj tzw. klinowa resekcja cieśni tarczycy. Powoduje ona przerwanie twardego „pancerza”, skutkując przede wszystkim uwolnieniem uciśniętych dróg oddechowych.

Wole zamostkowe
Wole zamostkowe rozwija się w ukryciu, dlatego objawy jego rozwoju mogą być łatwo przypisane innym patologiom. Jak powstaje wole zamostkowe, czy jest niebezpieczne i w jaki sposób je wyleczyć?
Masa za mostkiem
Wole zamostkowe oznacza powiększenie tarczycy, która w przynajmniej 50% znajduje się w klatce piersiowej za mostkiem. W przeciwieństwie do wola położonego wyżej, które rosnąc przez dłuższy czas powoduje przede wszystkim defekt kosmetyczny, wole zamostkowe już przy niewielkiej objętości powoduje poważne objawy u chorego. Wole to występuje u ok. 0,1% populacji naszego kraju.
Dokładna diagnoza
Wole takie wymaga bardzo szczegółowej diagnostyki. Należy określić dokładnie gdzie się rozrasta, czy uciska jakieś struktury i czy istnieje ryzyko, że znajdują się w nim zmiany nowotworowe. W większości przypadków guzki znajdujące się w wolu są zmianami łagodnymi.
W przypadku tego schorzenia stężenie hormonów tarczycy może być prawidłowe, podwyższone lub obniżone.
Ucisk na struktury
Wole zamostkowe zazwyczaj nie jest bolesne, ale jeśli urośnie do znacznych rozmiarów może prowadzić do poważnych objawów. Z przodu ograniczona mostkiem, z tyłu kręgosłupem i żebrami przestrzeń zamostkowa nie może się rozrastać, więc wole powoduje ucisk. Ponieważ w okolicy tarczycy znajduje się zarówno tchawica, przełyk jak i naczynia, rozrastający się twór może upośledzać podstawowe czynności życiowe. Pierwszymi objawami są trudności w oddychaniu. Następnie pojawiają się problemy z połkaniem, które związane są z uciskiem na przełyk. Pojawić się może również kaszel. Ponieważ wole nie jest widoczne na zewnątrz zazwyczaj lekarze doszukują się innych przyczyn występowania tych dolegliwości.

Wole Hashimoto
Objawy
- powiększenie tarczycy, ucisk na gardło
- wyczuwalne drobne guzki w miąższu tarczycy
- zmęczenie, osłabienie, suchość skóry i inne objawy niedoczynności tarczycy
- rzadkie miesiączki
Przyczyny
Organizm wytwarza przeciwciała atakujące komórki tarczycy. Prowadzi to do przewlekłego stanu zapalnego tego gruczołu, powodując jego niedoczynność.
Diagnostyka
Choroba często przebiega bezobjawowo, badania krwi wykażą zaburzenia wydzielania hormonów tarczycowych, pewną diagnozę pozwala postawić oznaczenie poziomu przeciwciał przeciwtarczycowych, niekiedy wykonuje się biopsje cienkoigłową (w pobranych fragmentach tkanki widać nacieki limfocytów).
Leczenie
Podawanie hormonów tarczycowych, we wczesnej fazie choroby podaje się leki przeciwzapalne.

Wole miąższowe nietoksyczne – co to takiego, jak się je rozpoznaje?
Wole miąższowe nietoksyczne może być objawem wielu chorób tarczycy. Co kryje się pod tą nazwą? Jakie konsekwencje zdrowotne wynikają z wola miąższowego nietoksycznego? Jak zdiagnozować wole?
Wole miąższowe nietoksyczne określane jest także jako wole proste oraz wole rozlane. Słowo „wole” oznacza powiększony gruczoł tarczowy lub guzek tarczycy wyczuwalny dotykiem. Wole miąższowe (w odróżnieniu od wola guzkowego) charakteryzuje się tym, że miąższ tarczycy oglądany w badaniu ultrasonograficznym jest jednorodny (nie ma w nim zmian ogniskowych, czyli guzków o średnicy przekraczającej 1cm).
Wole nietoksyczne nie zaburza prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Oznacza to, że pomimo powiększenia gruczołu tarczowego, poziom wydzielanych przez niego hormonów mieści się w zakresie normy.
Jak dochodzi do rozwoju wola miąższowego nietoksycznego?
Dawniej za większość przypadków choroby odpowiedzialny był niedobór jodu. Wprowadzenie obowiązku jodowania soli w dużym stopniu rozwiązało ten problem. Obecnie najczęściej rozwój wola miąższowego nietoksycznego jest związany z przewlekłymi autoimmunologicznymi zapaleniami tarczycy. Zapalenia tarczycy wynikają z zaburzeń funkcjonowania układu odpornościowego, który komórki tarczycy własnego organizmu rozpoznaje jako obce i stara się je zniszczyć.
Jak objawia się wole miąższowe nietoksyczne?
Jak już wspomniano, choroba przebiega z prawidłową czynnością tarczycy – nie powoduje więc objawów niedoczynności ani nadczynności tego gruczołu. Może być tak (w przypadku niedużego wola), że nie występują żadne dolegliwości. Jeśli się pojawią, to wynikają one z ucisku powiększonego gruczołu tarczowego na otaczające go struktury szyi. Oprócz widocznej deformacji szyi oraz powiększenia jej obwodu, występować mogą także problemy z oddychaniem wynikające z ucisku wola na tchawicę. Bardzo duże wole powodować może także problemy z połykaniem.
Jak rozpoznać wole nietoksyczne?
Podstawowym badaniem pozwalającym rozpoznać obecność wola miąższowego nietoksycznego jest USG tarczycy. Wykazuje ono zwiększoną objętość gruczołu (powyżej 20 ml u kobiet i 25 ml u mężczyzn) oraz brak w jego obrębie zmian ogniskowych (guzków) o średnicy przekraczającej 1 cm. Wyniki badań hormonalnych (oznaczenie stężeń TSH oraz hormonów tarczycy) mieszczą się w granicach normy.

Wole guzkowe toksyczne – co kryje się pod tą nazwą?
Wole guzkowe toksyczne jest jedną z częstszych przyczyn nadczynności tarczycy w Polsce. Choroba przebiega powoli i długo nie daje żadnych objawów. Nieleczona może powodować szereg powikłań, z czego najgroźniejsze dotyczą układu sercowo – naczyniowego.
Czym jest wole guzkowe toksyczne?
Terminu „wole guzkowe” lekarze używają w dwóch sytuacjach:
kiedy tarczyca jest powiększona, a w jej miąższu podczas badania USG wykrywanych jest jedna bądź więcej zmian ogniskowych (guzków),
kiedy tarczyca jest prawidłowej wielkości, ale dotykiem można wyczuć choćby jeden guzek.
W warunkach prawidłowych produkcja hormonów przez tarczycę odbywa się pod kontrolą wytwarzanego w przysadce mózgowej hormonu – TSH. Określenie „toksyczne” w odniesieniu do wola guzkowego oznacza, że guzki tarczycy wydzielają hormony samodzielnie, bez kontroli ze strony przysadki – dochodzi do rozwoju nadczynności tarczycy, czyli produkcji „toksycznych ilości” hormonów.
Skąd się bierze choroba i kto najczęściej na nią zapada?
Za większość przypadków wola guzkowego toksycznego odpowiada niedobór jodu w pożywieniu. Choroba zwykle rozwija się powoli, długo nie dając objawów. Jej symptomy najczęściej pojawiają się w wieku 40 – 50 lat. Większość zachorowań dotyczy kobiet.
Jakie są objawy wola guzkowego toksycznego?
Objawy choroby mogą wynikać z zaburzeń hormonalnych (nadczynności tarczycy) bądź też z mechanicznego ucisku powiększonego gruczołu na wrażliwe struktury szyi bezpośrednio do niego przylegające.
Podstawowe objawy nadczynności tarczycy to: utrata masy ciała, osłabienie, nerwowość, stałe uczucie ciepła, kołatania serca, biegunki i szereg innych dolegliwości.
Objawy związane z powiększeniem tarczycy:
powiększenie obwodu szyi i związane z tym uczucie dyskomfortu (dotychczasowy rozmiar kołnierzyka staje się za mały, zaczynają przeszkadzać golfy),
duszność związana z uciskiem na drogi oddechowe,
problemy z połykaniem - przy znacznym powiększeniu gruczołu.
Jakie badania zleca lekarz w diagnostyce choroby?
Aby rozpoznać wole guzkowe nadczynne konieczne jest przeprowadzenie badania USG tarczycy, oznaczenie stężeń TSH oraz hormonów tarczycy, a także wykonanie scyntygrafii tarczycy (ujawniającej tzw. guzki gorące).
Jeśli guzki tarczycy są duże - ich największy wymiar w badaniu USG przekracza 1 cm, to konieczne jest wykonanie biopsji tarczycy.
Na czym polega leczenie?
Leczenie objawów nadczynności tarczycy opiera się przede wszystkim na podawaniu leków ograniczających niekorzystny wpływ nadmiaru hormonów tarczycy na serce. Pozwala to zmniejszyć takie dolegliwości jak kołatania serca, czy uczucie przyspieszonej jego czynności. Leczenie takie nie prowadzi oczywiście do wyleczenia choroby, jest jedynie leczeniem objawowym.
Radykalne leczenie, pozwalające na trwałe ustąpienie dolegliwości, polega na stosowaniu terapii jodem promieniotwórczym (radiojodem) oraz na leczeniu operacyjnym.
Wybierając metodę leczenia należy uwzględnić takie czynniki, jak:
wielkość wola – duży gruczoł, powodujący dolegliwości (np. duszność) zwykle wymaga operacji,
wygląd guzków tarczycy w USG oraz wynik biopsji – decyzja o operacji podejmowana jest również, gdy istnieje podejrzenie istnienia ogniska nowotworu złośliwego w obrębie wola.

Ja mam wszystkie dolegliwości nadczynność a lekarze twierdzą że mam nerwice co mam o tym myśleć pomóżcie