"Lubrykacja, lubricatio, fizjologiczne zwilżenie ścian
pochwy w wyniku podniecenia seksualnego kobiety.
Lubrykacja jest bardzo czułym testem podniecenia seksualnego kobiety. Umożliwia odbycie stosunku seksualnego, gdyż zwilżenie ścian pochwy ułatwia ruchy frykcyjne. Należy do podstawowych zjawisk fizjologicznych, ale jego pochodzenie jest dotychczas nie wyjaśnione. Prawdopodobnie jest to płyn przesiękowy. Pojawia się 10–30 s od pobudzenia seksualnego kobiety, w wyniku działania bodźców seksualnych. Mogą to być takie bodźce, jak: dotyk, słowa, widok pożądanego partnera lub bodźce wyobrażeniowe, psychiczne.
Istnieje kilka charakterystycznych prawidłowości lubrykacji: zróżnicowanie lubrykacji u poszczególnych kobiet; zróżnicowanie w zależności od fazy cyklu miesiączkowego kobiety; właściwości zapachowe i konsystencja; intensywność wydzielania; bodziec wyzwalające; próg wrażliwości zmysłowej; poziom temperamentu seksualnego. Zaburzenia tego procesu występują stosunkowo często. Wywołują je choroby ginekologiczne, hormonalne, choroby zakaźne dróg rodnych, rzęsistkowica itp. Szczególnym rodzajem zaburzeń jest dyspaurenia (w której stosunki są bolesne, pochwa jest bowiem sucha) oraz awersja do partnera. Wówczas najlepsze nawet formy stymulacji seksualnej uniemożliwiają pojawienie się lubrykacji. Zatem jej brak może być skutkiem różnych chorób lub też formą reakcji na partnera seksualnego. Zdarzają się również przypadki nie wyjaśnionego braku lubrykacji, w którym nie stwierdza się zaburzeń więzi partnerskiej ani żadnych chorób.
Leczenie zaburzeń lubrykacji polega zatem albo na usunięciu choroby, albo „leczeniu” związku partnerskiego, a w jeszcze innych przypadkach na stosowaniu specjalnych preparatów, które obecnie w wielu krajach są już dostępne. W związkach partnerskich przystosowanych seksualnie lubrykacja jest wyrazem prawidłowego podniecenia seksualnego kobiety, staje się też „nektarem erotycznym”, działającym pobudzająco na partnera."